Σχέδιο πανικού από τους Ευρωπαίους για να φρενάρουν το πλάνο Τραμπ για την Ουκρανία – Οι 4 αντιρρήσεις

Ευρωπαίοι ηγέτες και σύμμαχοι της Ουκρανίας βρίσκονται σε εγρήγορση προκειμένου να επιβραδύνουν την προώθηση του αμερικανικού σχεδίου ειρήνης, σημειώνοντας ότι το προσχέδιο των 28 σημείων «απαιτεί πρόσθετη επεξεργασία».
Η αντίδραση αυτή εκδηλώθηκε καθώς οι ηγέτες μετέβαιναν στη σύνοδο της G20 στη Νότια Αφρική, όπου εξέδωσαν κοινή δήλωση για να δώσουν περισσότερο χρόνο στο Κίεβο και να αποφύγουν την άμεση επιβολή όρων με προθεσμία την Ημέρα των Ευχαριστιών, όπως έχει ζητήσει η Ουάσινγκτον.
Τα τέσσερα σημεία του ευρωπαϊκού σχεδίου
Στο Γιοχάνεσμπουργκ, οι ηγέτες της Ευρώπης — μαζί με τον Καναδά και την Ιαπωνία από την ομάδα της G7 — είχαν διαδοχικές επαφές, ανταλλάσσοντας σημειώσεις και συζητώντας μια αντιπρόταση που δεν θα οδηγούσε σε ρήξη με τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με το Bloomberg, αντιτάχθηκαν ευθέως σε βασικές προβλέψεις του σχεδίου, όπως οι εδαφικές παραχωρήσεις προς τη Ρωσία, ο περιορισμός του ουκρανικού στρατού σε 600.000 προσωπικό, η απαγόρευση ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και η ανάθεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση του κόστους ανοικοδόμησης.
Ανώτερος Ευρωπαίος στρατιωτικός αξιωματούχος ανέφερε ότι, παρά τις προσπάθειες, υπάρχει «πραγματικός κίνδυνος» να μην μπορέσουν οι Ευρωπαίοι να μεταπείσουν τον πρόεδρο Τραμπ. Ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι «δεν είχαν καν ενημερωθεί» για τις λεπτομέρειες του σχεδίου και το χαρακτήρισε «ατελές και ασυνεπές», λέγοντας ότι «με τη σημερινή του μορφή δεν μπορεί να προχωρήσει».
Η κοινή δήλωση των Ευρωπαίων, που εκδόθηκε το Σάββατο, περιέγραψε το σχέδιο ως «μια πιθανή βάση» αλλά με την επισήμανση ότι «απαιτείται πρόσθετη εργασία». Το επόμενο κρίσιμο βήμα είναι η συνάντηση κορυφαίων συμβούλων εθνικής ασφάλειας στη Γενεύη την Κυριακή, στο πλαίσιο μίας έντονης διπλωματικής κινητικότητας την οποία οι ίδιοι περιγράφουν ως προσπάθεια άμυνας απέναντι σε ένα πολύ πιεστικό χρονοδιάγραμμα από την Ουάσινγκτον.
Το περιεχόμενο του αμερικανικού σχεδίου
Στο προσχέδιο περιλαμβάνονται:
- αποχώρηση ουκρανικών δυνάμεων από περιοχές του Ντονμπάς που δεν έχουν καταληφθεί πλήρως από τη Ρωσία
- μετατροπή αυτών των περιοχών σε ουδέτερη αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, αναγνωρισμένη διεθνώς ως ρωσική
- de facto αναγνώριση της ρωσικής κατοχής σε Κριμαία, Λουχάνσκ και Ντονέτσκ
- ουσιαστικό «πάγωμα» της γραμμής του μετώπου σε Χερσώνα και Ζαπορίζια
Παράλληλα, η Ουκρανία θα λάμβανε αμερικανική εγγύηση ασφάλειας με αντίτιμο, ενώ οι ΗΠΑ θα εξασφάλιζαν το 50% των κερδών από επενδυτικό σχήμα που θα χρησιμοποιούσε δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για την ανοικοδόμηση. Το σχέδιο αναφέρει και μελλοντική οικονομική συνεργασία με τη Μόσχα μετά την άρση κυρώσεων.
Η μεγαλύτερη αντίδραση των Ευρωπαίων εντοπίζεται στην πρόβλεψη για περιορισμό του ουκρανικού στρατού. Πηγή με γνώση της υπό διαμόρφωση αντιπρότασης ανέφερε ότι σε αυτό το σημείο «δεν μπορεί να υπάρξει κανένας περιορισμός».
Οι κινήσεις της Ουάσινγκτον
Ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε σήμερα νέες διαστάσεις γύρω από το ειρηνευτικό σχέδιο, καθώς διευκρίνισε ότι η πρόταση των 28 σημείων που παρουσίασε δεν αποτελεί τελεσίγραφο και δεν είναι απόλυτο, όπως αρχικά είχε εκληφθεί.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφων έξω από τον Λευκό Οίκο για το αν η πρότασή του είναι οριστική, ο Τραμπ ξεκαθάρισε: «Όχι». Συμπλήρωσε μάλιστα πως «ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο», επισημαίνοντας την ανάγκη για άμεση πρόοδο προς μια συμφωνία.
Το αμερικανικό χρονοδιάγραμμα πάντως θεωρείται ιδιαίτερα πιεστικό. Αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει ότι, αν το Κίεβο δεν αποδεχθεί το σχέδιο έως την Πέμπτη, οι ΗΠΑ θα διακόψουν τη στρατιωτική βοήθεια και την παροχή πληροφοριών. Οι Ευρωπαίοι σημειώνουν ότι η ταχύτητα προώθησης της πρότασης αιφνιδίασε τόσο αυτούς όσο και τη σύμμαχο Ουκρανία.
Το σχέδιο συντάχθηκε από τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ και τον Ρώσο σύμβουλο Κιρίλ Ντμίτριεφ, χωρίς εκτεταμένη εμπλοκή των αμερικανικών υπηρεσιών. Ο υπουργός Στρατού των ΗΠΑ, Νταν Ντρίσκολ, έχει αναλάβει κεντρικό ρόλο στις επαφές με συμμάχους και στην προώθηση της αμερικανικής θέσης. Σε ενημέρωση προς Ευρωπαίους πρεσβευτές φέρεται να υποστήριξε ότι «η Ουκρανία βρίσκεται σε δύσκολη θέση» και ότι τώρα είναι «η στιγμή για ειρήνη».
Η θέση της Ουκρανίας
Ο Πρόεδρος Ζελένσκι, σε διάγγελμά του την Παρασκευή, ανέφερε ότι «τώρα είναι μία από τις πιο δύσκολες στιγμές της ιστορίας μας», περιγράφοντας το δίλημμα ως «απώλεια αξιοπρέπειας ή απώλεια βασικού εταίρου».
Στο εσωτερικό, ο Ζελένσκι αντιμετωπίζει μια υπόθεση διαφθοράς που αγγίζει υψηλόβαθμους αξιωματούχους, ανάμεσά τους και τον επικεφαλής της προεδρικής διοίκησης, Αντρίι Γερμάκ — ο οποίος αναμένεται να συμμετάσχει στη συνάντηση της Γενεύης.
Στη σύνοδο θα συμμετάσχουν επίσης, εκ μέρους των ΗΠΑ, ο Μάρκο Ρούμπιο, ο Γουίτκοφ και ο Ντρίσκολ.
Το ευρύτερο διακύβευμα
Οι επόμενες ημέρες θεωρούνται κομβικές όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά και για τους ηγέτες του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας και της Γαλλίας, οι οποίοι επιδιώκουν να βρουν ισορροπία ανάμεσα στις δικές τους ανησυχίες και στην ανάγκη να παραμείνουν σε συντονισμό με την Ουάσινγκτον. Η επιτυχία ή η αποτυχία των ευρωπαϊκών κινήσεων θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό το κατά πόσο ο πρόεδρος Τραμπ θα προχωρήσει στην επιλογή διακοπής της στήριξης προς την Ουκρανία — μια προοπτική που περιγράφεται ως πιθανή από διπλωματικές πηγές.
Σε αυτό το πλαίσιο, η δήλωση των Ευρωπαίων αποτελεί ένα πρώτο βήμα καθυστέρησης, ενώ η επόμενη συνάντηση στη Γενεύη θα δείξει αν υπάρχει περιθώριο τροποποίησης του σχεδίου ή αν η πίεση της Ουάσινγκτον θα παραμείνει αμετάβλητη.