Τα «αγκάθια» στη συμφωνία για την Ουκρανία: Τρία κρίσιμα ζητήματα – Σε τι δεν κάνει πίσω το Κίεβο

Στο ιδιωτικό κλαμπ Shell Bay στη Φλόριντα, ιδιοκτησίας του επιχειρηματία Στιβ Γουίτκοφ, οι αντιπροσωπείες των ΗΠΑ και της Ουκρανίας πραγματοποίησαν έναν ακόμη γύρο διαβουλεύσεων, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν «δύσκολες αλλά ιδιαίτερα εποικοδομητικές».
Σύμφωνα με το CNN, το δείπνο περιλάμβανε ουκρανικά παραδοσιακά πιάτα – από μπορς έως holubtsi – μια συμβολική κίνηση εκ μέρους της Ουάσιγκτον που στόχευε να δείξει σεβασμό προς το Κίεβο, την ώρα που πιέζει για συμβιβασμούς στο πλαίσιο ενός ειρηνευτικού σχεδίου με τη Μόσχα.
Αμερικανική διπλωματία σε λεπτή ισορροπία
Σύμφωνα με πηγή με άμεση γνώση των συνομιλιών, ο νέος κύκλος στη Φλόριντα αποτέλεσε «βήμα προς τα εμπρός» και χτίστηκε πάνω στην «πρόοδο της Γενεύης», όπου πραγματοποιήθηκε το πρώτο στάδιο συζητήσεων γύρω από το αμερικανικό σχέδιο 28 σημείων για τον τερματισμό του πολέμου.
Στις διαβουλεύσεις συμμετείχαν από την αμερικανική πλευρά ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ και ο γαμπρός του Ντόναλντ Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ. Από την ουκρανική πλευρά παρευρέθηκαν ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Ρουστέμ Ουμέροφ, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ στρατηγός Αντρίι Γκνάτοφ και ο Βάντιμ Σκιμπίτσκι από τη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών.
Αν και «πολύ πρόωρο» να θεωρηθεί ότι έχει επιτευχθεί συνολική συμφωνία, οι πλευρές συζήτησαν «με λεπτομέρεια τα πιο προβληματικά σημεία» του σχεδίου, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ορισμένες δυνατότητες συμβιβασμών αρχίζουν να διαμορφώνονται. Ο Τραμπ εμφανίζεται αισιόδοξος, αν και σημείωσε πως το σκάνδαλο διαφθοράς στην Ουκρανία δεν βοηθά τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου.
Το αγκάθι της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ
Ένα από τα πιο επίμαχα σημεία αφορά την απαίτηση της Ρωσίας -η οποία συμπεριλήφθηκε και στο αμερικανικό σχέδιο για επίσημη απεμπόληση από την Ουκρανία της φιλοδοξίας ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Η ουκρανική πλευρά εξακολουθεί να απορρίπτει κατηγορηματικά αυτή την προοπτική.
Ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια πηγή, συζητείται πλέον ένα ενδιάμεσο σενάριο: Η Ουκρανία δεν θα υποχρεωθεί να παραιτηθεί νομικά από την προοπτική ένταξης, αλλά μια σειρά διμερών συμφωνιών ΗΠΑ-Ρωσίας ή ευρύτερων συνεννοήσεων Ρωσίας-ΝΑΤΟ θα μπορούσαν να μπλοκάρουν de facto την πρόσβαση του Κιέβου στη Συμμαχία, χωρίς την άμεση εμπλοκή της Ουκρανίας στη λήψη αυτών των αποφάσεων.
Η τελική απόφαση, ωστόσο, θα ανήκει στον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, που μεταβαίνει σήμερα στο Παρίσι για διαβουλεύσεις με τον Γάλλο ομόλογό του, Εμανουέλ Μακρόν – και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα γίνει αποδεκτή από τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ.
Το ζήτημα του Ντονμπάς: Αναζητώντας φόρμουλα χωρίς παράδοση εδαφών
Ακόμη πιο ευαίσθητο για την Ουκρανία είναι το κεφάλαιο των εδαφικών παραχωρήσεων. Η Ρωσία απαιτεί πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς, ενώ το αμερικανικό σχέδιο προβλέπει μια «αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη» υπό ρωσική διοικητική ευθύνη αλλά χωρίς ανάπτυξη στρατευμάτων.
Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν ξεκαθαρίσει ότι είναι «εκτός συζήτησης» οποιαδήποτε λύση που θα αποδυνάμωνε σημαντικά την άμυνα της χώρας, καθιστώντας πιθανή νέα ρωσική επίθεση.
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζονται «πολύ ευαίσθητες» εναλλακτικές λύσεις που θα επέτρεπαν στην Ουκρανία να διατηρήσει τις συνταγματικές της θέσεις και ταυτόχρονα να δομηθεί ένα σχήμα ασφαλείας αποδεκτό από τις ΗΠΑ και, ενδεχομένως, από τη Μόσχα.
Η «γραμμή επαφής» Ουκρανίας-Ρωσίας στο επίκεντρο των εντατικών διαβουλεύσεων
Στις διάρκειας πέντε ωρών διαβουλεύσεις το βασικό και σχεδόν αποκλειστικό θέμα ήταν το σημείο στο οποίο θα οριστεί η de facto γραμμή με τη Ρωσία στο πλαίσιο μιας μελλοντικής συμφωνίας.
Μετά τη λήξη των συνομιλιών ο Ουμέροφ είχε και κατ’ ιδίαν επαφή με τον Γουίτκοφ, προτού ενημερώσει τον Ζελένσκι. Ο ίδιος έκανε λόγο για «σημαντική πρόοδο» προς μια «δίκαιη ειρήνη», ενώ η Ουάσιγκτον εκτίμησε ότι οι θέσεις των δύο πλευρών «πλησίασαν αισθητά».
Το επόμενο κρίσιμο τεστ: Οι επαφές Γουίτκοφ στη Μόσχα
Παρά τις ενδείξεις προόδου στις συνομιλίες ΗΠΑ-Ουκρανίας, το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η στάση που θα τηρήσει η Μόσχα.
Το Κρεμλίνο δεν έχει δείξει, μέχρι στιγμής, καμία διάθεση να μετριάσει τις μαξιμαλιστικές του απαιτήσεις για πλήρη υποταγή του Κιέβου.
Ο Γουίτκοφ αναχωρεί για τη Μόσχα, όπου αναμένεται να συναντήσει τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Από την κατεύθυνση που θα λάβουν οι ρωσικές απαντήσεις θα φανεί αν οι προσεκτικά χτισμένοι συμβιβασμοί της Ουάσιγκτον έχουν πραγματική πιθανότητα εφαρμογής.
«Το βασικό ερώτημα είναι πού βρίσκονται οι Ρώσοι και αν οι προθέσεις τους είναι πραγματικές», σχολίασε Ουκρανός αξιωματούχος, προσθέτοντας: «Ας δούμε τι θα φέρει πίσω ο Γουίτκοφ από τη Μόσχα».