Τα οφέλη και η σημασία της συμφωνίας Κύπρου-Λιβάνου

Η πρόσφατη επικύρωση της συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Λιβάνου άνοιξε νέο κύκλο συζήτησης για τις γεωπολιτικές και ενεργειακές της προεκτάσεις.
Ο ειδικός σε θέματα υδρογονανθράκων Τσάρλς Έλληνας εξηγεί στην εκπομπή Alpha Καλημέρα, γιατί η συμφωνία θεωρείται θετική, ποιον ωφελεί άμεσα και πώς ενισχύει τη θέση της Κύπρου σε μια περιοχή διαρκούς έντασης.
Ο κ. Έλληνας τονίζει ότι η συμφωνία κινείται στη σωστή κατεύθυνση, πρωτίστως διότι επιβεβαιώνει την ισχύ του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS) στην Ανατολική Μεσόγειο. Πρόκειται για εξέλιξη ιδιαίτερα σημαντική, δεδομένου ότι η Τουρκία αμφισβητούσε επί χρόνια τη συμφωνία που είχε αρχικά κλείσει το 2007, ασκώντας πίεση στον Λίβανο να μην την υπογράψει. Η τελική επικύρωση επιτρέπει πλέον στον Λίβανο να ανοίξει νέα τεμάχια για έρευνα υδρογονανθράκων, κάτι κρίσιμο για τη δική του ενεργειακή και οικονομική επιβίωση.
Για την Κύπρο, όπως διευκρινίζει, τα οφέλη είναι έμμεσα και όχι οικονομικά. Τα γειτονικά τεμάχια 2 και 13 είτε δεν παρουσιάζουν ενδιαφέρον είτε παραμένουν απροσπέλαστα λόγω τουρκικών παρεμβολών, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εμπόδιση της ΕΝΙ όταν προσπάθησε να τρυπήσει το 2018. Η πραγματική σημασία της συμφωνίας για τη Λευκωσία είναι η ενίσχυση της διεθνούς νομιμότητας και η σταδιακή διαμόρφωση ενός πλαισίου που μπορεί να οδηγήσει σε συνολική διευθέτηση θαλασσίων ζωνών.
Ο κ. Έλληνας σημειώνει ότι η ανάγκη για λύση είναι επιτακτική σε περιφερειακό επίπεδο: η Ελλάδα, η Τουρκία, η Αίγυπτος και η Λιβύη αντιμετωπίζουν παρόμοιες διενέξεις, ενώ ο Πρωθυπουργός Μητσοτάκης έχει ήδη συγκαλέσει σύνοδο των πέντε χωρών για να τεθούν όλα τα ζητήματα στο τραπέζι. Παράλληλα, οι ΗΠΑ φαίνεται να προετοιμάζουν πιο ενεργή παρέμβαση, λόγω των ενεργειακών συμφερόντων στην περιοχή και της εμπλοκής εταιρειών όπως ExxonMobil και Chevron. Αν οι χώρες δεν καταφέρουν να συμφωνήσουν μόνες τους, εκτιμά ότι η Ουάσινγκτον μπορεί να επιβάλει το momentum.
Συνολικά, η συμφωνία Κύπρου–Λιβάνου δεν φέρνει άμεσο οικονομικό όφελος στη Λευκωσία, αλλά ενισχύει τη σταθερότητα, αναβαθμίζει το κύρος του διεθνούς δικαίου και δημιουργεί τις βάσεις για μελλοντικές λύσεις σε μια περιοχή όπου οι θαλάσσιες ζώνες παραμένουν μόνιμη εστία έντασης.