Τα παιδιά δεν έχουν χρόνο για υποσχέσεις

Της
Ελένης Κωνσταντίνου
Σε έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται, όπου οι αποφάσεις παίρνονται από ενήλικες που συχνά έχουν ξεχάσει πως κάποτε υπήρξαν και οι ίδιοι παιδιά, τα δικαιώματα των ανηλίκων παραμένουν τραγικά μια ανολοκλήρωτη υπόσχεση. Ποια δικαιώματα, θα ρωτήσει κανείς, όταν ακόμη και τα πιο θεμελιώδη μοιάζουν να διαβρώνονται μέσα σε κρίσεις, συγκρούσεις και κοινωνικές ανισότητες; Είναι σκληρή, αλλά αναπόδραστη η απάντηση: όχι, δεν ζουν όλα τα παιδιά σε έναν κόσμο ειρήνης, ασφάλειας και αξιοπρέπειας.
Πώς να μιλήσει κανείς για προστασία, όταν χιλιάδες παιδιά δεν προλαβαίνουν ποτέ να ενηλικιωθούν, χαμένα σε πολέμους, εχθροπραξίες, λιμό και προσφυγιά; Πώς να μιλήσει κανείς για φωνή, όταν εκατομμύρια σιωπούν, όχι επειδή δεν θέλουν, αλλά επειδή κανείς δεν τα ακούει; Τα παιδιά είναι πάντα τα πρώτα θύματα των κρίσεων: της φτώχειας, της βίας, της κλιματικής κατάρρευσης. Και όσο οι κρίσεις βαθαίνουν, τόσο ο παιδικός κόσμος συρρικνώνεται.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση περίπου ένα στα τέσσερα παιδιά κινδυνεύει από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό. Ένα στα τέσσερα σε μια από τις πιο ανεπτυγμένες περιοχές του πλανήτη και όμως ακόμη συζητάμε αντί να πράττουμε. Αν οι κυβερνήσεις δεν λάβουν επείγοντα μέτρα, το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί. Και τότε, για ποια παιδική ισότητα θα μιλάμε; Για ποια «ευκαιρία ζωής»;
Το ίδιο ισχύει και για την κλιματική κρίση. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι πρώτοι που θα πληγούν και ήδη πλήττονται είναι τα παιδιά και οι έγκυες γυναίκες. Από την εξάπλωση θανατηφόρων ασθενειών, από την ακραία ζέστη, από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος που αποκαλούμε «σπίτι». Αν αυτός ο πλανήτης δεν είναι ασφαλής ούτε για τους πιο αθώους κατοίκους του, τότε έχουμε αποτύχει συλλογικά.
Και βέβαια, τα όσα πρέπει να γίνουν είναι πολλά. Αλλά το βέβαιο είναι πως δεν υπάρχει πλέον περιθώριο αναμονής. Η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των παιδιών δεν είναι επιθυμία, είναι υποχρέωση. Κοινωνική, πολιτική, ηθική. Χωρίς ουσιαστικές πολιτικές, χωρίς επενδύσεις στην παιδική προστασία, χωρίς πραγματική δέσμευση, ο κόσμος που τους παραδίδουμε θα είναι πιο επικίνδυνος από αυτόν που εμείς κληρονομήσαμε.
Η ευθύνη, λοιπόν, δεν ανήκει σε κάποιο μακρινό μέλλον ούτε σε αόριστες «επόμενες γενιές», ανήκει σε εμάς, τώρα. Χρειάζεται να ξαναβρούμε το θάρρος να υπερασπιστούμε το αυτονόητο ότι κάθε παιδί δικαιούται ζωή, ασφάλεια, εκπαίδευση, ελπίδα.