Η υπερβολική έκθεση στα σύντομα, γρήγορα βίντεο που κυριαρχούν πλέον στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά τόσο την ικανότητα συγκέντρωσης όσο και τη γενικότερη ψυχική κατάσταση των χρηστών. Αυτό δείχνει νέα μετα-ανάλυση της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας (APA).
Η μελέτη, με τίτλο Feeds, Feelings, and Focus, συνδυάζει δεδομένα από 71 έρευνες και σχεδόν 100.000 συμμετέχοντες. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, η συνεχής κατανάλωση βίντεο μικρής διάρκειας (short form content ή απλά SFV) συνδέεται σταθερά με δυσκολίες στη διατήρηση προσοχής και αυξημένη παρορμητικότητα.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, ο εγκέφαλος συνηθίζει στα γρήγορα, έντονα ερεθίσματα και δυσκολεύεται όλο και περισσότερο να παραμείνει συγκεντρωμένος σε δραστηριότητες που απαιτούν χρόνο και νοητική αντοχή, όπως η μελέτη ή η εργασία. Πολλοί χρήστες περιγράφουν αυτό το αίσθημα διάσπασης ως «brain rot», έναν χαρακτηρισμό που ξεκίνησε ως meme, αλλά, όπως φαίνεται, αποτυπώνει πραγματική γνωστική κόπωση.
Η μελέτη καταγράφει και επιπτώσεις στην καθημερινή ψυχολογική κατάσταση. Η συνεχής αναζήτηση άμεσης διέγερσης ενεργοποιεί επανειλημμένα το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, δημιουργώντας έναν κύκλο που ενισχύει την ανάγκη για ακόμη περισσότερη θέαση. Σύμφωνα με τα στοιχεία, αυτό συνδέεται με υψηλότερα επίπεδα άγχους, χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, μικρότερη ικανοποίηση από την καθημερινότητα και χειρότερη ποιότητα ύπνου.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι τα ευρήματα δεν αφορούν απλώς τη συμπεριφορά των χρηστών, αλλά έχουν και σαφείς προεκτάσεις για τη δημόσια υγεία, καθώς τα σύντομα βίντεο αποτελούν πλέον ένα από τα βασικά μέσα ψυχαγωγίας και ενημέρωσης διεθνώς. Όπως σημειώνουν, η συστηματική κατανάλωση αυτού του τύπου περιεχομένου «μπορεί να επηρεάζει ουσιαστικά την υγεία, τις καθημερινές συνήθειες και τη συνολική ευημερία».
Η APA σημειώνει ότι η μετα-ανάλυση ανοίγει τον δρόμο για πιο συστηματική έρευνα σε τομείς που μέχρι σήμερα έχουν εξεταστεί περιορισμένα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη μνήμη, η επίδραση στην ικανότητα μάθησης και οι πιθανές συνέπειες για τη σωματική υγεία.
Παράλληλα, οι ειδικοί τονίζουν ότι χρειάζονται νέες πολιτικές και εργαλεία που θα ενισχύσουν μια πιο ισορροπημένη σχέση με τις ψηφιακές πλατφόρμες. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στις νεότερες ηλικίες, όπου η κατανάλωση σύντομου βίντεο παραμένει στα υψηλότερα επίπεδα και αφορά κυρίως εφήβους και νεαρούς ενήλικες.
Το βασικό συμπέρασμα της ομάδας των ερευνητών συνοψίζεται στη διαπίστωση ότι η υπερβολική έκθεση σε γρήγορο, χαμηλής ποιότητας περιεχόμενο «μεταβάλλει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος δίνει προσοχή και επεξεργάζεται πληροφορίες».
Για πολλούς χρήστες που αναρωτιούνται γιατί δυσκολεύονται ολοένα και περισσότερο να διαβάσουν ή να εργαστούν χωρίς να στρέφουν το βλέμμα στο κινητό, η απάντηση, όπως δείχνουν τα νέα δεδομένα, ίσως βρίσκεται σε αυτήν ακριβώς τη συνήθεια.
Με πληροφορίες από Euronews
Τι αλλάζει στη συμπεριφορά μας με την «κατανάλωση» των σύντομων βίντεο
Νέα έρευνα της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας (APA) αναδεικνύει τις αρνητικές επιπτώσεις της υπερβολικής κατανάλωσης σύντομων βίντεο στην ψυχική υγεία και την ικανότητα συγκέντρωσης. Η μελέτη, που βασίστηκε σε δεδομένα από σχεδόν 100.000 συμμετέχοντες, συνδέει τη συχνή θέαση αυτού του είδους περιεχομένου με δυσκολίες στη διατήρηση της προσοχής και αυξημένη παρορμητικότητα. Οι ερευνητές εξηγούν ότι ο εγκέφαλος προσαρμόζεται στα γρήγορα ερεθίσματα, δυσκολευόμενος να συγκεντρωθεί σε δραστηριότητες που απαιτούν μεγαλύτερη προσπάθεια και χρόνο. Η συνεχής αναζήτηση άμεσης διέγερσης ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που ενισχύει την ανάγκη για περισσότερη θέαση. Αυτό συνδέεται με υψηλότερα επίπεδα άγχους, χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, μειωμένη ικανοποίηση από την καθημερινότητα και διαταραχές στον ύπνο. Ο χαρακτηρισμός «brain rot», που ξεκίνησε ως διαδικτυακό αστείο, φαίνεται να αποτυπώνει την πραγματική γνωστική κόπωση που βιώνουν πολλοί χρήστες. Η APA τονίζει ότι τα ευρήματα αυτά έχουν σημαντικές προεκτάσεις για τη δημόσια υγεία, δεδομένου ότι τα σύντομα βίντεο αποτελούν πλέον ένα από τα κυρίαρχα μέσα ψυχαγωγίας και ενημέρωσης παγκοσμίως. Η μελέτη υπογραμμίζει την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην μνήμη, την ικανότητα μάθησης και τη σωματική υγεία. Επιπλέον, οι ειδικοί προτείνουν την ανάπτυξη νέων πολιτικών και εργαλείων που θα προάγουν μια πιο ισορροπημένη σχέση με τις ψηφιακές πλατφόρμες, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις νεότερες ηλικίες, όπου η κατανάλωση σύντομου βίντεο είναι ιδιαίτερα υψηλή. Το βασικό συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι η υπερβολική έκθεση σε γρήγορο και χαμηλής ποιότητας περιεχόμενο αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες και δίνει προσοχή.