Τορναρίτης: Το όνειρο απόκτησης κατοικίας έχει καταστεί άπιαστο για πολλούς νέους

Και ο φετινός προϋπολογισμός κατατίθεται σε συνθήκες μακροοικονομικής σταθερότητας, είπε στην τοποθέτησή του ο βουλευτής ΔΗΣΥ, Νίκος Τορναρίτης, ωστόσο τόνισε, η ανάπτυξη από μόνη της δεν αρκεί – Όσα ανέφερε
Αυτούσια η ομιλία του
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Στέκομαι σήμερα ενώπιον σας για τελευταία φορά στο πλαίσιο της συζήτησης των προϋπολογισμών, σε μια περίοδο κατά την οποία ο κόσμος γύρω μας δεν βιώνει απλώς μια συγκυριακή κρίση, αλλά μια βαθιά, πολυεπίπεδη και παρατεταμένη γεωπολιτική αναδιάταξη.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, μετά τη ρωσική εισβολή, δεν ανέτρεψε μόνο σύνορα ανέτρεψε βεβαιότητες δεκαετιών για την ευρωπαϊκή και διεθνή ασφάλεια, για την ενέργεια, για την οικονομία, για το ίδιο το διεθνές σύστημα. Την ίδια ώρα, εδώ στη γειτονιά μας, ο πόλεμος στη Γάζα και οι τραγικές εικόνες που εκτυλίχθηκαν μπροστά στα μάτια της διεθνούς κοινότητας υπενθυμίζουν με τον πιο σκληρό τρόπο πως δεν υπάρχουν «παγωμένα» προβλήματα και πόσο εύθραυστη είναι η ειρήνη και πόσο εύκολα μπορεί να ανατραπεί η σταθερότητα.
- Θεοπέμπτου: Οι πιο ντροπιαστικές στιγμές της πολιτικής μου καριέρας, ήταν το 2012 όταν είχαμε την προεδρία της ΕΕ
- LIVE: Ολοκληρώνεται η συζήτηση και ψηφίζεται ο προϋπολογισμός
- Ιωάννου: Το πρώτα η Κύπρος για το ΕΛΑΜ δεν είναι απλά ένα σύνθημα
- Μυριάνθους: Το 2025 συνεχίστηκε η θετική ανάπτυξη στην οικονομία
Η Κύπρος δεν παρακολουθεί αυτές τις εξελίξεις από απόσταση. Δεν είναι θεατής. Είναι μέρος του γεωπολιτικού κάδρου. Βρίσκεται σε ένα εξαιρετικά ευαίσθητο γεωγραφικό σημείο, στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, γειτνιάζει με μια ευρύτερη ζώνη αστάθειας και αποτελεί το νοτιοανατολικό σύνορο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτός ο ρόλος δεν είναι μόνο γεωγραφικός. Είναι πολιτικός, στρατηγικός και θεσμικός. Μας επιβάλλει σοβαρότητα, υπευθυνότητα και καθαρή στρατηγική σκέψη. Μας επιβάλλει να γνωρίζουμε ότι τα μικρά κράτη δεν επιβιώνουν με ευχές, αλλά με συμμαχίες, αξιοπιστία και προσανατολισμό.
Ως Κυπριακή Δημοκρατία, οφείλουμε πάντοτε να λειτουργούμε ευρωπαϊκά. Να σκεφτόμαστε και να δρούμε εντός του πλαισίου αξιών, κανόνων και θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο δυτικός μας προσανατολισμός δεν είναι συγκυριακή επιλογή· είναι στρατηγική ταυτότητα και ιστορική κατάκτηση.
Την ίδια ώρα, όμως, η γεωγραφία και ο ρόλος μας επιβάλλουν να αναπτύσσουμε πολυεπίπεδες και πολυδιάστατες σχέσεις, στον βαθμό του δυνατού, με όλες τις χώρες του κόσμου. Η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια της μονοδιάστατης εξωτερικής πολιτικής. Αντίθετα, μπορεί και πρέπει να λειτουργεί ως αξιόπιστος συνομιλητής, ως γέφυρα επικοινωνίας και συνεργασίας, ως σταθερός παράγοντας σε μια ταραγμένη περιοχή.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οι διακοινοβουλευτικές επισκέψεις υπό την Πρόεδρο της Βουλής στην Κίνα και την Ινδία, και η υπογραφή από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στρατηγικής συμφωνίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, υπήρξαν πολύ σημαντικές.
Σημαντικό είναι και το έργο όλων των συναδέλφων βουλευτών που εκπροσωπούν την βουλή μας στα διεθνή φόρα.
Η χώρα μας μπορεί να είναι μικρή σε εδαφική επικράτεια και περιορισμένου πληθυσμιακού ερείσματος. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι καταδικασμένη σε ρόλο κομπάρσου. Με συνέπεια, θεσμική σοβαρότητα και στρατηγικό βάθος, μπορεί να έχει δυνατό λόγο και ουσιαστικό ρόλο στα κέντρα λήψης αποφάσεων, τόσο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και διεθνώς. Οι μικρές χώρες, όταν λειτουργούν έξυπνα, μπορούν να επηρεάζουν δυσανάλογα προς το μέγεθός τους.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η σημερινή μου τοποθέτηση έχει για μένα ιδιαίτερη βαρύτητα. Μετά από είκοσι πέντε χρόνια κοινοβουλευτικής παρουσίας και δεκατρία χρόνια ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Συναγερμού, δεν πρόκειται απλώς για το τέλος μιας κοινοβουλευτικής διαδρομής. Είναι μια στιγμή πολιτικού απολογισμού, στην παράταξη που υπηρετώ και στην πατρίδα που όλοι υπηρετούμε.
Ο Δημοκρατικός Συναγερμός υπήρξε διαχρονικά η δύναμη της ευθύνης , της ευρωπαϊκής πορείας και του πατριωτικού ρεαλισμού. Από την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέχρι τη στήριξη δύσκολων αλλά αναγκαίων αποφάσεων και μεταρρυθμίσεων , η παράταξη μας απέδειξε ότι δεν φοβάται το πολιτικό κόστος όταν διακυβεύεται το εθνικό συμφέρον.
Η Κύπρος είναι ένας τόπος με μεγάλες δυνατότητες. Παρά τα τραύματα της ιστορίας, απέδειξε ότι μπορεί να αντέχει, να ανασυγκροτείται και να προχωρεί. Όμως όσο παραμένουν ανοικτά θεμελιώδη ζητήματα, όσο παραμένει ανοικτή η πληγή της κατοχής, τόσο αυτές οι δυνατότητες δεν απελευθερώνονται πλήρως.
Το μεγαλύτερο από αυτά τα ζητήματα είναι το Κυπριακό πρόβλημα. Η ανάγκη για απελευθέρωση και επανένωση δεν αποτελεί σύνθημα ούτε συγκυριακή πολιτική επιλογή. Είναι ιστορική, πολιτική και ηθική μας υποχρέωση.
Το Κυπριακό δεν είναι απλώς ζήτημα θεσμικής αρχιτεκτονικής ή συνταγματικών ρυθμίσεων. Είναι πρωτίστως και καθοριστικά ζήτημα ασφάλειας. Καμία λύση δεν μπορεί να είναι βιώσιμη, λειτουργική και αποδεκτή από τον λαό μας, εάν δεν απαντά πειστικά στο θεμελιώδες ερώτημα της ασφάλειας όλων των πολιτών σε ένα επανενωμένο κράτος.
Η ιστορική εμπειρία του τόπου μας είναι αμείλικτη. Αναχρονιστικά συστήματα εγγυήσεων, μονομερή επεμβατικά δικαιώματα και ξένα στρατεύματα κατοχής δεν μπορούν να έχουν θέση στο μέλλον της Κύπρου.
Η ασφάλεια της επανενωμένης Κύπρου πρέπει να εδράζεται σε σύγχρονους, συλλογικούς και αξιόπιστους μηχανισμούς. Υπό αυτό το πρίσμα, καταθέτουμε με πολιτική ευθύνη την άποψη ότι η ένταξη της επανενωμένης Ομοσπονδιακής Κύπρου στο ΝΑΤΟ μπορεί να αποτελέσει έναν ρεαλιστικό και αποτελεσματικό πυλώνα ασφάλειας. Όχι ως υποκατάστατο της πολιτικής λύσης, αλλά ως θεσμικό πλαίσιο που διασφαλίζει τη σταθερότητα, την αποτροπή και την ισορροπία. Ένα συλλογικό σύστημα ασφάλειας, χωρίς μονομερή δικαιώματα, χωρίς παρωχημένες εγγυήσεις, χωρίς στρατούς κατοχής.
Μια τέτοια προοπτική μπορεί να λειτουργήσει καθησυχαστικά και για τις δύο κοινότητες, ενισχύοντας το αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Παράλληλα, ενισχύει τη γεωπολιτική θέση της Κύπρου, εδραιώνει τον δυτικό της προσανατολισμό και τη συνδέει θεσμικά με το ευρύτερο σύστημα ασφάλειας της Ευρώπης. Η ασφάλεια δεν είναι δευτερεύον ζήτημα. Είναι προϋπόθεση της ειρήνης. Και χωρίς πραγματική ασφάλεια, καμία λύση δεν μπορεί να μακροημερεύσει.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι πρόσφατες εξελίξεις και η συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, με τον νέο Τουρκοκύπριο ηγέτη, Tufan Erhürman, δημιουργούν μια συγκρατημένη αλλά υπαρκτή προοπτική. Δεν πρόκειται για λύση, ούτε για εύκολες απαντήσεις. Είναι όμως μια ευκαιρία που οφείλουμε να αξιοποιήσουμε με σοβαρότητα, συνέπεια, πολιτική ωριμότητα και ξεκάθαρη στρατηγική, χωρίς αυταπάτες αλλά και χωρίς μοιρολατρία.
Μέχρι να φτάσουμε στην πολυπόθητη λύση, η Πολιτεία έχει χρέος να στέκεται έμπρακτα δίπλα στους πρόσφυγές μας. Οι πρόσφυγες δεν είναι μια σελίδα του παρελθόντος· είναι ζωντανό κομμάτι της κοινωνίας μας και ζωντανή υπενθύμιση της αδικίας.
Πέρα από την ενίσχυση του Εθνικού Ταμείου Απώλειας Χρήσης Κατεχομένων Περιουσιών, οφείλουμε να προχωρήσουμε σε ουσιαστικές και δίκαιες λύσεις, όπως, η αξιοποίηση κρατικής και εκκλησιαστικής γης, με διαφάνεια και θεσμικό πλαίσιο, για τη στήριξη νέων ζευγαριών προσφύγων, αποτελεί δική μας ευθύνη και συνδέεται άμεσα με τη δημογραφία και τη συνοχή του τόπου μας.
Την ίδια ώρα, η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να παραμένει ισχυρή. Η αμυντική θωράκιση της χώρας και η εμβάθυνση των συμμαχιών με αξιόπιστα κράτη της περιοχής δεν αποτελούν επιλογή πολυτελείας. Είναι προϋπόθεση ασφάλειας και αποτροπής. Η ισχύς δεν αντιστρατεύεται την ειρήνη τη διασφαλίζει.
Αυτό αποδεικνύει και η στρατηγική συμφωνία που υπογράφηκε πριν λίγα εικοσιτετράωρα στο Παρίσι από τους Προέδρους της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Γαλλίας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η ασφάλεια του πολίτη αποτελεί θεμέλιο της δημοκρατίας, της κοινωνικής συνοχής και της εμπιστοσύνης προς το κράτος. Είναι υποχρέωσή μας να διασφαλίζουμε ότι κάθε άνθρωπος στην Κυπριακή Δημοκρατία ζει και εργάζεται σε ένα περιβάλλον όπου η πρόληψη της εγκληματικότητας, η αποτελεσματική αστυνόμευση, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η κοινωνική δικαιοσύνη λειτουργούν συμπληρωματικά.
Είναι μέσα σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο που κινείται και η πρόταση νόμου που κατέθεσα για την απέλαση Αλλοδαπών που διαπράττουν ποινικά αδικήματα.
Η Αστυνομία χρειάζεται ουσιαστική αναβάθμιση, όχι μόνο σε εξοπλισμό αλλά κυρίως σε ανθρώπινο επίπεδο. Χρειάζονται κίνητρα, καλύτερες συνθήκες εργασίας, διαρκής εκπαίδευση, θεσμική στήριξη και σαφές πλαίσιο λογοδοσίας.
Παράλληλα, η αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος, της διαφθοράς και του οικονομικού εγκλήματος απαιτεί σύγχρονα εργαλεία, διακρατική συνεργασία και αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Ιδιαίτερη αγωνία προκαλεί η κατάσταση της νέας γενιάς. Το όνειρο της απόκτησης ιδιόκτητης κατοικίας έχει καταστεί άπιαστο για πολλούς νέους ανθρώπους. Αν θέλουμε πραγματικά να τους κρατήσουμε στον τόπο τους, αν θέλουμε να αποτρέψουμε τη φυγή ταλέντων και νέων οικογενειών, οφείλουμε να επενδύσουμε σε μια ολοκληρωμένη και ουσιαστική στεγαστική πολιτική: επιδότηση επιτοκίων πρώτης κατοικίας, κρατικές εγγυήσεις, αξιοποίηση δημόσιας γης, αλλά και ρύθμιση των στρεβλώσεων της αγοράς.
Το στεγαστικό ζήτημα συνδέεται άμεσα με την υπογεννητικότητα και τη δημογραφική πρόκληση. Χρειάζεται μια συνεκτική κρατική στρατηγική στήριξης της οικογένειας, με γενναία κίνητρα, φορολογικές ελαφρύνσεις, ποιοτικές δομές φροντίδας και στήριξη της εργαζόμενης μητέρας. Όχι ως απλή κοινωνική παροχή, αλλά ως επένδυση στο μέλλον της Κύπρου.
Η υπογεννητικότητα δεν είναι απλώς ένα κοινωνικό ζήτημα είναι η μεγαλύτερη υπαρξιακή απειλή για την Κύπρο, για τον Ελληνισμό και, κατ’ επέκταση, για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα κράτος που δεν γεννά, γερνά, αποδυναμώνεται και χάνει σταδιακά την οικονομική, κοινωνική και γεωπολιτική του συνοχή.
Η φορολογική μεταρρύθμιση αποτελεί ένα θετικό και αναγκαίο βήμα, αλλά από μόνη της δεν αρκεί για να ανατρέψει τη δημογραφική κατάρρευση. Απαιτείται μια ολοκληρωμένη, μακροπρόθεσμη εθνική πολιτική για την οικογένεια, με επίκεντρο τη μητέρα και το νέο ζευγάρι.
Η μητρότητα δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως ατομικό βάρος ή προσωπική θυσία· είναι εθνική επένδυση. Αν δεν επενδύσουμε σήμερα στη ζωή και στην κυπριακή οικογένεια, αύριο δεν θα έχουμε ούτε κοινωνικό κράτος, ούτε βιώσιμη οικονομία, ούτε δημογραφικό μέλλον για τον τόπο μας.
Κυρίες και Κύριοι,
Η ενέργεια αποτελεί σήμερα έναν από τους κεντρικούς άξονες της διεθνούς ασφάλειας και της γεωπολιτικής ισχύος. Η νοτιοανατολική Μεσόγειος διαμορφώνει μια νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική. Τα ενεργειακά κοιτάσματα, οι αγωγοί, οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις μπορούν να αποδειχθούν είτε ευλογία είτε κατάρα. Η ιστορία μάς έχει δείξει ότι γίνονται κατάρα όταν μετατρέπονται σε εργαλείο σύγκρουσης και εκβιασμών. Γίνονται όμως ευλογία όταν εντάσσονται σε ένα πλέγμα συνεργασιών, θεσμών και κοινών συμφερόντων.
Η Κύπρος επιλέγει συνειδητά τον δρόμο της ευλογίας. Αυτό σημαίνει πολυεπίπεδες συνεργασίες με διεθνείς ενεργειακούς κολοσσούς, με χώρες που διαθέτουν τεχνογνωσία, κεφάλαια και γεωπολιτικό βάρος.
Η παρουσία μεγάλων διεθνών παικτών στην κυπριακή ΑΟΖ δεν είναι μόνο οικονομική επένδυση. Είναι πολιτική ασπίδα και παράγοντας σταθερότητας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η υπογραφή συμφωνίας για οριοθέτηση ΑΟΖ με τον Λίβανο είναι εξαιρετικής σημασίας.
Η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου–Ελλάδας αποτελεί εθνικό και ευρωπαϊκό έργο. Μας απεγκλωβίζει ενεργειακά, μειώνει το κόστος, στα νοικοκυριά, ενισχύει την ασφάλεια και εντάσσει την Κύπρο στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη. Όπως επιμείναμε και πετύχαμε μεγάλους εθνικούς στόχους στο παρελθόν, έτσι οφείλουμε να επιμείνουμε και σήμερα.
Άλλωστε η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της σύγχρονης ιστορίας μας. Και σε λίγα μόλις εικοσιτετράωρα, η Κυπριακή Δημοκρατία θα προεδρεύει της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα γεγονός με βαθύ πολιτικό και συμβολικό βάρος, που αποδεικνύει ότι η Κύπρος, όταν έχει στόχο, σχέδιο, επιμονή και ενότητα, μπορεί να πρωταγωνιστεί.
Κυρία Πρόεδρε,
κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Και ο φετινός προϋπολογισμός κατατίθεται σε συνθήκες μακροοικονομικής σταθερότητας. Οι ρυθμοί ανάπτυξης, η ενίσχυση των επενδύσεων, η μείωση της ανεργίας και η πορεία του δημόσιου χρέους επιβεβαιώνουν ότι η κυπριακή οικονομία διαθέτει αντοχές και δυναμική.
Ωστόσο, η ανάπτυξη από μόνη της δεν αρκεί. Το ζητούμενο είναι η δίκαιη διάχυσή της στην κοινωνία. Παρά τους θετικούς δείκτες και την ανεργία στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 4,6%, η πίεση στο διαθέσιμο εισόδημα παραμένει έντονη. Η πραγματική αξία των μισθών αυξάνεται με βραδύτερο ρυθμό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ το αυξημένο κόστος ζωής συνεχίζει να επιβαρύνει τα νοικοκυριά.
Ο προϋπολογισμός του 2026 προβλέπει πρωτογενείς δαπάνες ύψους €10,7 δισεκατομμυρίων, αυξημένες κατά 5%.
Η ενίσχυση των κοινωνικών και αναπτυξιακών δαπανών μπορεί να λειτουργήσει θετικά, υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι στοχευμένη, αποτελεσματική και δημοσιονομικά βιώσιμη.
Για τον Δημοκρατικό Συναγερμό, ο κοινωνικός φιλελευθερισμός σημαίνει μια οικονομία που δημιουργεί πλούτο και ένα κράτος που παρεμβαίνει με μέτρο, εκεί όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη. Σημαίνει δημοσιονομική πειθαρχία σε συνδυασμό με κοινωνική ευθύνη, ανάπτυξη με κοινωνική συνοχή και πολιτικές που ενισχύουν τη μεσαία τάξη και την εργασία.
Η αύξηση των ανελαστικών, κυρίως μισθολογικών, δαπανών περιορίζει τον δημοσιονομικό χώρο και απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, ειδικά σε μια περίοδο όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση επανέρχεται σε αυστηρότερο πλαίσιο δημοσιονομικής εποπτείας. Η κοινωνική στήριξη είναι αναγκαία, αλλά πρέπει να ασκείται με ρεαλισμό και σεβασμό στις αντοχές της οικονομίας.
Με αυτές τις λογικές, ο Δημοκρατικός Συναγερμός επιλέγει και πάλι την ευθύνη και υπερψηφίζει τον κρατικό προϋπολογισμό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Τα τελευταία χρόνια ο δημόσιος λόγος στην Κύπρο διολισθαίνει επικίνδυνα προς τον λαϊκισμό και την τοξικότητα. Ένας λόγος που δεν αναζητά την αλήθεια, αλλά τον θυμό· που δεν ενισχύει τη δημοκρατία, αλλά υπονομεύει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς.
Ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο διάλογος μετατρέπεται συχνά σε ψηφιακό λαϊκό δικαστήριο, όπου οι κραυγές και οι μισές αλήθειες αντικαθιστούν τα τεκμήρια και τη θεσμική ευθύνη. Έτσι, η πολιτική απαξιώνεται και η καχυποψία γενικεύεται.
Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε το κράτος δικαίου να αντικατασταθεί από τη «δικαιοσύνη» των αναρτήσεων. Η ελευθερία του λόγου είναι θεμελιώδης, αλλά δεν είναι άδεια για μίσος, ψεύδος και πολιτική τοξικότητα.
Η απάντηση στον λαϊκισμό δεν είναι να τον μιμηθούμε, αλλά να τον αποκαλύψουμε.
Όχι με κραυγές, αλλά με επιχειρήματα.
Όχι με φόβο, αλλά με αλήθεια και ευθύνη.
Και αυτό ακριβώς είναι το δίλημμα των επερχόμενων εκλογών:
Λαϊκισμός ή σοβαρότητα.
Τοξικότητα ή δημοκρατική ευθύνη.
Θόρυβος ή ουσία.
Η επιλογή ανήκει στους πολίτες, αλλά η ευθύνη ξεκινά από εμάς.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Ευχαριστώ ειλικρινά όλους τους λειτουργούς της Βουλής, το διοικητικό και επιστημονικό προσωπικό, όλους τους συναδέλφους από όλα τα κόμματα, αλλά και τους δημοσιογράφους που όλα αυτά τα χρόνια μετέφεραν τον κοινοβουλευτικό διάλογο με υπευθυνότητα.
Εύχομαι σε όλους Καλά Χριστούγεννα, με υγεία και γαλήνη. Και με πίστη και ελπίδα εύχομαι το 2026 να είναι ο χρόνος της Κύπρου μας. Ο χρόνος της ενότητας, της ασφάλειας και της προοπτικής.
Σας ευχαριστώ από καρδιάς.