Το Πολυτεχνείο… ζει;

Το Πολυτεχνείο… ζει;
«Τα τελευταία χρόνια, με ιδιαίτερη έμφαση από το 2019 και έπειτα με τη διακυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη, βλέπουμε μια σφοδρή επίθεση στα Πανεπιστήμια με στόχο να ξεριζωθεί όποια δημοκρατική και κοινωνική κατάκτηση υπήρχε. Αυτό επιχειρείται μέσα από το στραγγαλισμό και την υποχρηματοδότηση και μέσα από μια σειρά αντιδημοκρατικών νομοθετικών ρυθμίσεων…»
Του Κυριάκου Λοΐζου
Η αυριανή μέρα ξημερώνει με μία επέτειο που σημάδεψε τους αγώνες του δημοκρατικού λαού της Ελλάδας, του φοιτητικού κινήματος και της μνήμης των κυνηγημένων του εμφυλίου πολέμου στη χώρα, ενώ την ίδια στιγμή υπενθυμίζει το τέλος της Χούντας και την επιστροφή της δημοκρατίας, μιας δημοκρατίας λειψής ελέω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο μετά από την πολύπλευρη προδοσία.
Οι πορείες σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας θυμίζουν τα νιάτα, την εξέγερση των φοιτητών, τις δολοφονίες και τις εξορίες, τα δημοκρατικά δικαιώματα και τα κεκτημένα στα πανεπιστήμια, την κοινωνική ελευθερία και δικαιοσύνη, την ελευθερία στην πιο ατόφια έννοιά της.
Πόσα και ποια από τα παραπάνω που έχουν κατακτηθεί υπάρχουν μέχρι σήμερα; Ποια από αυτά ή και άλλα παραμένουν ακόμα αιτήματα ενός λαού ρημαγμένου από τις σκληρές νεοφιλελεύθερες πολιτικές και την εκ βάθρων διαφθορά στο σύνολο του κράτους;
Συνομιλώντας με τον καθηγητή Θεωρίας Κράτους και Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήµιο, Δηµήτρη Καλτσώνη, η αίσθηση που αφήνει η συζήτηση είναι αυτή του ανολοκλήρωτου και της επιστροφής σε εποχές όπου η ελευθερία κάθε άλλο παρά δεδομένη ήταν. «Η αλήθεια είναι ότι ζούμε σε μία περίοδο βαθιάς οπισθοδρόμησης σε όλα τα πεδία, κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά, δημοκρατικά, ιδεολογικά, ιδίως από την έναρξη της εφαρμογής νεοφιλελεύθερων πολιτικών πιο έντονα από τη δεκαετία του ’90 και σαρωτικά από την έναρξη της κρίσης και μετά. Η κυρίαρχη τάξη ουσιαστικά προσπαθεί να ξεφορτωθεί και να απαλείψει κάθε κοινωνικό και δημοκρατικό κεκτημένο· αυτή είναι η πραγματικότητα και μέσα σε αυτήν υπάρχει και μία συστηματική συκοφάντηση των ιδεών της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και γενικότερα κάθε ιδέας που προωθεί την κοινωνική δικαιοσύνη», υπογραμμίζει ο καθηγητής του Πάντειου Πανεπιστημίου. Κληθείς να σχολιάσει τη σκέψη ότι σήμερα επιχειρείται να «δολοφονηθεί» το πολιτικό πνεύμα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, τόνισε χαρακτηριστικά: «Ας μην ξεχνάμε ότι ο απόηχος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου μεγάλωσε γενιές και γενιές στο πνεύμα των διεκδικήσεων και των αγώνων για κοινωνική δικαιοσύνη, για κοινωνική πρόοδο, για εξάλειψη των κοινωνικών ανισοτήτων, για πραγματική δημοκρατία και πραγματική εθνική ανεξαρτησία». Όπως εξηγεί, όλες αυτές οι ιδέες, με πολύ συστηματικό τρόπο, αμφισβητούνται τα τελευταία χρόνια. «Αυτό το κύμα του βαθέος συντηρητισμού που υπάρχει σήμερα, θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα σε νέες αναζητήσεις, τόσο του ελληνικού λαού όσο και των άλλων λαών. Η κοινωνική αδικία, οι πόλεμοι, η γενοκτονία στην Παλαιστίνη, η αλόγιστη καταστροφή του περιβάλλοντος για χάριν λίγων πολυεθνικών με ό,τι κινδύνους μπορεί να επιφέρει και η ραγδαία συρρίκνωση της δημοκρατίας, δεν θα μείνουν αναπάντητα από τους λαούς και θα βρουν τους τρόπους να αντιδράσουν», υπογραμμίζει ο κ. Καλτσώνης.
Ζει σήμερα το Πολυτεχνείο στα Πανεπιστήμια; Η επίθεση στο φοιτητικό κίνημα και τη δωρεάν Παιδεία
Σε ό,τι αφορά τη σημασία του Πολυτεχνείου για το φοιτητικό κίνημα, τα Πανεπιστήμια, την Παιδεία γενικότερα και το τι συμβαίνει σήμερα με τις πολιτικές της κυβέρνησης Μητσοτάκη από το 2019, ο καθηγητής λέει πως το Πολυτεχνείο και η φήμη του είχε αντίκρισμα και στα Πανεπιστήμια σε μεγάλο βαθμό και σε μία σειρά κατακτήσεων σχετικά με τη δημόσια δωρεάν Παιδεία (όπως αυτό κατοχυρώνεται στο Άρθρο 16 του Συντάγματος), σε μια σειρά από δημοκρατικές κατακτήσεις. Όλα αυτά, υποδεικνύει, ήταν αποτέλεσμα της πίεσης της εξέγερσης τότε και του φοιτητικού κινήματος που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια, αλλά και γενικότερα των κοινωνικών κινημάτων. «Τα τελευταία χρόνια -για την ακρίβεια τις τελευταίες δεκαετίες- αλλά με ιδιαίτερη έμφαση από το 2019 και έπειτα με τη διακυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη, βλέπουμε μια σφοδρή επίθεση στα Πανεπιστήμια με στόχο να ξεριζωθεί όποια δημοκρατική και κοινωνική κατάκτηση υπήρχε στα δημόσια Πανεπιστήμια. Αυτό επιχειρείται μέσα από το στραγγαλισμό και την υποχρηματοδότηση και μέσα από μια σειρά αντιδημοκρατικών νομοθετικών ρυθμίσεων με προεξάρχουσα τις διατάξεις περί “πειθαρχικών των φοιτητών”, που είναι αντιγραφή του πνεύματος της Χούντας. Γίνεται μια προσπάθεια να απαξιωθεί το δημόσιο Πανεπιστήμιο και γιατί το δημόσιο Πανεπιστήμιο, παρά το όποια προβλήματα, εξακολουθεί να είναι χώρος συζήτησης και ακαδημαϊκής ελευθερίας, κάτι που ενοχλεί πάρα πολύ την κυβέρνηση. Κι ας μην ξεχνάμε την προώθηση των ιδιωτικών συμφερόντων μέσα από τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, τα οποία μέσα σε μία νύχτα βαφτίστηκαν με αντισυνταγματικό τρόπο ως δήθεν πανεπιστήμια», εξήγησε γλαφυρά ο Δημήτρης Καλτσώνης. Στο τελευταίο σκέλος της συζήτησης ο καθηγητής ρωτήθηκε για το Πανεπιστήμιο στο οποίο διδάσκει, το Πάντειο, και την κατάσταση που επικρατεί. «Το Πάντειο δεν είναι κάτι διαφορετικό, καθώς αντιμετωπίζει τις ίδιες δραματικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όλα τα δημόσια Πανεπιστήμια. Παρ’ όλα αυτά, εδώ, όπως και σε άλλα Ιδρύματα, οι φοιτητές, αλλά και εμείς οι πανεπιστημιακοί, δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό και αυτό φαίνεται μέσα από απτά επιστημονικά αποτελέσματα, στο πεδίο των επιστημονικών ερευνών αλλά και στο πεδίο της ποιότητας των αποφοίτων».
Η ποινικοποίηση και το χτύπημα στις δημοκρατικές ελευθερίες
«Υπήρξαν διορθωτικές κινήσεις ώστε να δοθούν παρατάσεις σε ενεργούς φοιτητές που βρίσκονταν κοντά στο πτυχίο. Ωστόσο, θεωρούμε ότι οι ρυθμίσεις αυτές είναι ατελείς και ότι θα έπρεπε να δοθεί η δυνατότητα στα πανεπιστήμια να εξετάζουν κατά περίπτωση και να θεραπεύουν τους λόγους της “λιμνάζουσας” φοίτησης», αναφέρει στην απόφαση που έλαβε, εκτάκτως, προ ημερών, η Σύγκλητος του Παντείου Πανεπιστημίου, δίνοντας ξεκάθαρα το στίγμα των ανοιχτών διαφωνιών ανάμεσα στα ΑΕΙ και το Υπουργείο Παιδείας. Το κορυφαίο συλλογικό όργανο του Ιδρύματος ζητεί, μάλιστα, «να επανεξεταστούν τα κριτήρια βάσει των οποίων κατοχυρώνεται το δικαίωμα για υπέρβαση του ανώτατου ορίου σπουδών», επισημαίνοντας: «Επαναλαμβάνουμε για μια ακόμη φορά ότι το Πανεπιστήμιο οφείλει να στηρίζει κυρίως τις ευάλωτες ομάδες φοιτητών, που αντιμετωπίζουν αντικειμενικές δυσκολίες ολοκλήρωσης των σπουδών τους και να μην εφαρμόζει τιμωρητικές πρακτικές». Με την ίδια απόφαση η Σύγκλητος του Παντείου παίρνει ανοιχτά θέση και στο θέμα της ποινικοποίησης «της απλής διαμαρτυρίας, ακόμη και της ψυχαγωγίας εντός του Πανεπιστημίου», με αφορμή τα τελευταία επεισόδια αναίτιας καταστολής εντός ΑΕΙ. Όπως τονίζεται: «Το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο είναι χώρος ανοιχτός στην κοινωνία, όπου δεν διεξάγεται μόνο εκπαιδευτικό έργο, αλλά οργανώνονται συνέδρια και πολιτιστικές εκδηλώσεις και κυκλοφορούν ελεύθερα άνθρωποι και ιδέες. Προφανώς δεν είναι ανεκτές βίαιες και υβριστικές συμπεριφορές, βανδαλισμοί και φθορές της περιουσίας του Πανεπιστημίου. Ωστόσο, δεν μπορεί να αφαιρείται το δικαίωμα στην εκπαίδευση για ήσσονος σημασίας ενδεχόμενα παραπτώματα τη στιγμή που έγκλειστοι καταδικασμένοι για εγκλήματα έχουν δικαίωμα να είναι φοιτητές. Η Σύγκλητος του Πάντειου Πανεπιστημίου δηλώνει, με αίσθημα ευθύνης, ότι θα εξαντλήσει κάθε μέσο ώστε η εφαρμογή του Νόμου να ακολουθήσει τις αρχές της δικαιοσύνης και της ακαδημαϊκής δεοντολογίας».