Το στέμμα, η λεζάντα και η ψηφιακή Ιερά Εξέταση

Του Πατριάρχη
Μια φωτογραφία, μια γκριμάτσα, μια λεζάντα που, σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, δεν γράφτηκε καν από την ίδια και όμως, αυτό το μικρό στιγμιότυπο ήταν αρκετό για να χαθεί ένας τίτλος ομορφιάς, να στηθεί σκηνικό διεθνούς δημόσιου διασυρμού, να απολογείται ένας πρωθυπουργός σε ξένες γλώσσες και να τρέχει μια αεροπορική εταιρεία να εξηγεί ότι δεν είναι ελέφαντας!
Καλώς ήρθατε στο 2025 -που μας αφήνει – όπου η πολιτική ορθότητα δεν λειτουργεί ως ευαισθησία, αλλά ως μηχανισμός εκφοβισμού.
Η Μις Φινλανδία, η 22χρονη Sarah Dzafce, βρέθηκε στο επίκεντρο μιας θύελλας επειδή σε φωτογραφία φαίνεται να τραβά τις άκρες των ματιών της, ενώ η ανάρτηση συνοδεύτηκε από τη φράση «τρώω με έναν Κινέζο». Η χειρονομία εκλήφθηκε ως προσβλητική για Ασιάτες, η αντίδραση εξαπλώθηκε σε Ιαπωνία, Νότια Κορέα και Κίνα, και ο οργανισμός Μις Φινλανδία της αφαίρεσε τον τίτλο, επικαλούμενος τον ρόλο του δημόσιου προτύπου.
Εδώ αρχίζει ο βιασμός της κοινής λογικής. Η ίδια, η Sarah Dzafce, υποστήριξε ότι ήταν μια κίνηση που έκανε λόγω έντονου πονοκεφάλου σε ένα γεύμα για δύο με μια φίλη της και ότι η λεζάντα προστέθηκε από τη φίλη της όταν η εικόνα διακινήθηκε χωρίς τη δική της γνώση και χωρίς πρόθεση να προκαλέσει. Απολογήθηκε δημόσια, αλλά το πλήθος δεν ζητούσε εξήγηση, ζητούσε το κεφάλι (μαζί με το στέμμα) επί πίνακι.
Το πιο ανησυχητικό δεν είναι ότι μια ιδιωτική στιγμή έγινε δημόσια. Αυτά συμβαίνουν καθημερινά. Το ανησυχητικό είναι ότι μια φιλελεύθερη δημοκρατία σύρθηκε στο σημείο να πρέπει να αντιμετωπίσει ένα φωτογραφικό στιγμιότυπο, σαν διπλωματική κρίση. Ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας Petteri Orpo απολογήθηκε επισήμως, προς διάφορες ασιατικές χώρες και τόνισε ότι αυτά δεν εκφράζουν τις αξίες της Φινλανδίας. Η αεροπορική εταιρεία Finnair, η οποία σπόνσαρε την συμμετοχή της 22χρονης στον διαγωνισμό Μις Υφήλιος, παραδέχθηκε ότι υπήρξε αντίκτυπος και αναγκάστηκε να τοποθετηθεί, την ώρα που στα κοινωνικά δίκτυα κυκλοφορούσαν απαιτήσεις για μποϊκοτάζ.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, κάποιοι πολιτικοί της φινλανδικής ακροδεξιάς θεώρησαν έξυπνο να μιμηθούν τη χειρονομία, δήθεν για να καταγγείλουν την «υπερβολική τιμωρία». Εκεί, το πράγμα ξεκαθάρισε. Όταν αφήνεις την κρίση στα άκρα, θα σε πάνε όπου τους βολεύει. Οι μεν απαιτούν την σκληρή τιμωρία για να πουλήσουν προοδευτιλίκι και οι δε επενδύουν στην πρόκληση για να ψαρέψουν οργή. Στη μέση, μια κοινωνία που μαθαίνει να αυτολογοκρίνεται, όχι από νόμο, αλλά από φόβο μήπως ένα λάθος φωτογραφικό στιγμιότυπο της καταστρέψει τη ζωή.
Η Δύση έχει λόγους να υπερασπίζεται τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, γιατί αυτή είναι δύναμή της και όχι αδυναμία. Όταν όμως ο σεβασμός μετατρέπεται σε τελετουργία εξευτελισμού και ο δημόσιος διάλογος σε λαϊκό δικαστήριο, τότε χάνεται κάτι πολύ πιο πολύτιμο από ένα στέμμα ομορφιάς. Χάνεται η αναλογικότητα, η πρόθεση, η δυνατότητα να εξηγήσεις χωρίς να σε σβήσουν. Και μια δημοκρατία που εκπαιδεύει τους πολίτες της να φοβούνται τη σκέψη, το αστείο ή την αδεξιότητα, δεν γίνεται πιο δίκαιη. Γίνεται πιο νευρωτική, πιο εύθραυστη, πιο έτοιμη να παραδοθεί στον επόμενο δημαγωγό που θα πουλήσει «ελευθερία» με όρους ζούγκλας.
Υ.Γ: Ας μην σπεύσει κάποιος να κάνει παραλληλισμούς με την περίπτωση Γαβριήλ, γιατί εδώ ο δημιουργός, επένδυσε στο σίγουρο άλογο της πρόκλησης και της χυδαιότητας. Στην περίπτωση Γαβριήλ, βρέθηκαν κολλημένοι στον τοίχο αυτοί που είπαν το αυτονόητο… ότι δεν μπορείς «να κάνεις τον Κινέζο», μπροστά στην κομπλεξική «τέχνη», μόνο γιατί κάποιος αποφάσισε να μετατρέψει την τέχνη σε αποχωρητήριο εμμονών.