Το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου στο 2ο Cyprus Forum Brussels

Συζήτηση για το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου στο 2ο Cyprus Forum Brussels
«Η Κύπρος έχει καταφέρει να μειώσει τις παράνομες ροές και να αυξήσει τις επιστροφές, αλλά η πραγματική δοκιμασία είναι η εφαρμογή του μηχανισμού αλληλεγγύης», δήλωσε ο Υφυπουργός Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας, Νικόλας Ιωαννίδης, στο πλαίσιο του 2ου Cyprus Forum Brussels που πραγματοποιήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Συμμετέχοντας σε πάνελ για τη μετανάστευση, μαζί με υψηλόβαθμους εκπροσώπους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη Frontex, και ερευνητικά ιδρύματα και με συντονίστρια την Αμάντα Πολ από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτικής, ο κ. Ιωαννίδης πρόσθεσε πως μόνο φέτος η Κύπρος έχει ήδη πραγματοποιήσει 16 πτήσεις επιστροφών φέτος, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας της Frontex με τις κυπριακές αρχές. «Χωρίς την υποστήριξη της Επιτροπής, του Frontex και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασύλου, δεν θα είχαμε καταφέρει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σχετικά με την υιοθέτηση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, αποτελεί, σύμφωνα με τον Υφυπουργό, μια πραγματικά ιστορική στιγμή και ένα σημαντικό σημείο καμπής για την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Είναι η οριστική πολιτική και νομοθετική δέσμευση για μια πιο συνεκτική, ισορροπημένη και ενιαία προσέγγιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη διαχείριση της μετανάστευσης. Η Κύπρος έχει συνεπώς υποστηρίξει αυτήν την προσέγγιση, καθώς πιστεύουμε ότι τέτοια πολυδιάστατα ζητήματα πρέπει να αντιμετωπίζονται συλλογικά», ανέφερε.
Ο κ. Ιωαννίδης επεσήμανε ότι η πρώτη ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Άσυλο και τη Μετανάστευση επιβεβαίωσε ότι η Κύπρος βρίσκεται υπό μεταναστευτική πίεση. «Αυτή είναι μια επίσημη αναγνώριση ότι, παρά τις σημαντικές εθνικές προσπάθειες της κυβέρνησής μας τα τελευταία 2,5 χρόνια, είναι επιτακτική ανάγκη να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για την ανακούφιση του βάρους στις δυνατότητες και την υποδομή μας», δήλωσε.
Σχολιάζοντας τη σημασία της αλληλεγγύης, ανέφερε ότι η «υποχρεωτική, δομημένη και αξιόπιστη αλληλεγγύη αποτελεί απόλυτη ανάγκη, προκειμένου να επιτευχθεί δικαιοσύνη, σταθερότητα και να διατηρηθεί η δημόσια εμπιστοσύνη στο ευρωπαϊκό εγχείρημα», τόνισε.
Ο κ. Ιωαννίδης ευχαρίστησε το Frontex για την ανεκτίμητη βοήθειά του, αναφέροντας ότι μόνο φέτος συμμετείχαν σε 16 πτήσεις επιστροφών που οργανώθηκαν από το Frontex. «Ευχαριστούμε το Frontex για την ανεκτίμητη βοήθειά του. Μόνο φέτος, συμμετείχαμε σε 16 πτήσεις επιστροφών που οργανώθηκαν από το Frontex, περισσότερες από πέρυσι, που ήταν 14. Αυτές οι πτήσεις πραγματοποιήθηκαν με τη συνεργασία των αξιωματούχων του Frontex που βρίσκονται στην Κύπρο», ανέφερε.
Τέλος, ο κ. Ιωαννίδης τόνισε ότι η Κύπρος είναι έτοιμη να εφαρμόσει τις νέες διαδικασίες. «Σε ό,τι αφορά την λειτουργική ικανότητα για την ενσωμάτωση αυτών των αλλαγών, η Κύπρος είναι σίγουρα έτοιμη», κατέληξε.
Ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής, της ΓΔ Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Κομισιόν, Ολιβιέ Ονίντι τόνισε ότι το Σύμφωνο αποτελεί στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ, αλλά και για το χώρο Σένγκεν. «Η Κύπρος έχει διαχειριστεί με ευθύνη τις πιέσεις που αντιμετωπίζει, κάτι που αποτελεί σημαντικό λόγο για την ταχεία ένταξή της στο χώρο Σένγκεν», τόνισε.
Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις σύμφωνα με τον κ. Ονίντι είναι η ολοκλήρωση της διαδικασίας στα εξωτερικά σύνορα, με την εισαγωγή του νέου κανονισμού για τον προκαταρκτικό έλεγχο. Ένα βασικό νέο χαρακτηριστικό είναι η δυνατότητα επεξεργασίας των αιτήσεων διεθνούς προστασίας στα σύνορα, που απαιτεί εκπαίδευση των συνοριοφύλακων, κατάλληλους πόρους και προσαρμογή της υποδοχής για να αποφευχθεί η διαφυγή ατόμων κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. «Είναι σημαντικό να γίνονται σεβαστά τα θεμελιώδη δικαιώματα σε όλα τα στάδια της διαδικασίας», πρόσθεσε ο Ονίντι, ενώ επεσήμανε ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η ολοκλήρωση της διαδικασίας στα σύνορα και η σύνδεσή της με τις διαδικασίες ασύλου. «Η Κύπρος έχει κάνει σημαντικά βήματα σε όλους αυτούς τους τομείς με αποφασιστικότητα, και τα αποτελέσματα είναι ορατά. Σε ό,τι αφορά την λειτουργική ικανότητα για την ενσωμάτωση αυτών των σταδίων, η Κύπρος είναι σίγουρα έτοιμη», σημείωσε.
Ο Αναπληρωτής Εκτελεστικός Διευθυντής της Frontex, Ούκου Σαρεκάνο, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «η Frontex συνεργάζεται στενά με τις κυπριακές αρχές, με αξιωματούχους που βρίσκονται στα αεροδρόμια της Λάρνακας και της Πάφου, καθώς και στο Κέντρο Εγγραφής στα Πολεμίδια», ενώ χαρακτήρισε τη συνεργασία «εξαιρετικά θετική».
«Το Σύμφωνο εισάγει σημαντικές αλλαγές στη διαχείριση της μετανάστευσης και των συνόρων στην Ευρώπη. Ένα από τα βασικά στοιχεία είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών στα σύνορα, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες επιστροφής όσων δεν έχουν δικαίωμα εισόδου στην Ευρώπη. Επίσης, είναι σημαντικό να έχουμε μια αποτελεσματική διαδικασία προεπιλογής που θα μας επιτρέπει να εντοπίζουμε τις πιο ευάλωτες ομάδες που χρειάζονται προστασία,» πρόσθεσε ο κ. Σαρεκάνο. Εξήγησε ακόμη ότι η Frontex, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασύλου, έχει αναπτύξει ένα εργαλείο προεπιλογής (screening toolbox), το οποίο έχει ήδη δοκιμαστεί στην Ιταλία και θα δοκιμαστεί και στη Ρουμανία.
«Μπορούμε να υποστηρίξουμε τις διαδικασίες προεπιλογής με την ανάπτυξη των δικών μας αξιωματούχων. Επίσης, παρέχουμε εκπαίδευση για τα κράτη μέλη, κάτι που είναι απαραίτητο για την ομοιόμορφη εφαρμογή του Συμφώνου», συμπλήρωσε, ενώ αναγνώρισε σχετικά με το θέμα ότι «μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι ο μεγάλος αριθμός εμπλεκόμενων φορέων και η ανάγκη να εξασφαλιστεί ότι ακολουθούν παρόμοιες διαδικασίες και ότι υπάρχει αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ τους».
Ο ερευνητής του CEPS για θέματα μετανάστευσης και ασύλου, Νταβίντ Κολόμπι, ζήτησε να μη ξεχνάμε τα θεμέλια στα οποία βασίζεται το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση. «Αυτά είναι εύθραυστα, καθώς το Σύμφωνο διαμορφώθηκε με βάση τις επιθυμίες των κρατών μελών και όχι με βάση μια αντικειμενική αξιολόγηση της κατάστασης στο πεδίο», πρόσθεσε. «Το Σύμφωνο δεν συνοδεύεται από αξιολόγηση επιπτώσεων, κάτι που απαιτείται από τους κανόνες καλής νομοθέτησης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε νομικές προκλήσεις, ειδικά σε ό,τι αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα,» προειδοποίησε χαρακτηριστικά.
«Επιπλέον, το Σύμφωνο βασίζεται στην υπόθεση ότι τα κράτη μέλη δεν συμμορφώνονταν πλήρως με το προηγούμενο πλαίσιο και ότι το νέο Σύμφωνο θα αυξήσει τη συμμόρφωση. Ωστόσο, αμέσως μετά την έγκριση του Συμφώνου, αρκετά κράτη μέλη ζήτησαν εξαιρέσεις ή τροποποιήσεις, κάτι που δείχνει ότι μπορεί να μην συμμορφώνονται πλήρως,» παρατήρησε ο κ. Κολόμπι, προσθέτοντας ότι υπάρχει επίσης ένα ζήτημα τήρησης του κράτους δικαίου, καθώς «ορισμένες κυβερνήσεις έχουν επιτεθεί σε εθνικά και διεθνή δικαστικά όργανα, όπως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αυτό δημιουργεί αβεβαιότητα για το αν η Επιτροπή θα επιβάλει τη συμμόρφωση με το Σύμφωνο».
Κλείνοντας τη συζήτηση, ο Αλμπέρτο Ταλιαπιέτρα από το Γερμανικό Ίδρυμα Μάρσαλ, τόνισε πως η εξωτερική διάσταση της μετανάστευσης παραμένει ένα βασικό εργαλείο πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Ωστόσο, το Σύμφωνο δεν περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να μειώσει τη σημασία της εξωτερικοποίησης», εκτίμησε.
Σχετικά με τον μηχανισμό αλληλεγγύης, ο κ. Ταλιαπέτρα ανέφερε ότι σύμφωνα με την πρώτη ετήσια έκθεση της Κομισιόν για τη μετανάστευση και το άσυλο, αναγνωρίζονται τέσσερα κράτη μέλη (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία) ως αυτά που θα έχουν πρόσβαση στον μηχανισμό αλληλεγγύης.
«Ωστόσο, αρκετά κράτη μέλη έχουν ήδη δηλώσει ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχουν στον μηχανισμό αλληλεγγύης, είτε με μετακινήσεις μεταναστών είτε με οικονομική συνδρομή», προσέθεσε, ενώ εντόπισε άλλο ένα ζήτημα με την άρνηση ορισμένων κρατών, όπως η Γερμανία, «να αναγνωρίσουν την αμοιβαία αναγνώριση αποφάσεων επιστροφής. Αυτό δημιουργεί προβλήματα, καθώς τα κράτη πρώτης εισόδου είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση των μεταναστών και την αξιολόγηση των αιτήσεων ασύλου.»
Κλείνοντας, εκτίμησε ότι «η εξωτερικοποίηση της μετανάστευσης μπορεί να δημιουργήσει κενά ασφάλειας, καθώς δίνει τη δυνατότητα σε τρίτες χώρες να χρησιμοποιήσουν τη μετανάστευση ως μέσο πίεσης. Επίσης, μπορεί να αποξενώσει τους εταίρους μας σε τρίτες χώρες, ειδικά στην Αφρική, όπου οι χώρες έχουν τις δικές τους προτεραιότητες».
Πηγή: ΚΥΠΕ