Το φαινόμενο Ζωή Κωνσταντοπούλου, ως παράδειγμα αντικοινοβουλευτισμού

Του Πατριάρχη
Τις τελευταίες ημέρες παρακολουθώ με ενδιαφέρον τις εργασίες της εξεταστικής επιτροπής της Βουλής τω Ελλήνων για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Για όσους, δικαίως δεν γνωρίζουν, να κάνω μια παρένθεση. Πρόκειται για μια «μηχανή» διαφθοράς που έστησαν διάφοροι «αγρότες» και «κτηνοτρόφοι», για να εισπράττουν ευρωπαϊκά κονδύλια με την βοήθεια πολιτικών προσώπων. Ήδη έχουν παραιτηθεί λόγω εμπλοκής του ονόματος τους, δύο μέλη της κυβέρνησης Μητσοτάκη (Μ. Βορίδης, Λ. Αυγενάκης).
Λόγω των εξοργιστικών απαντήσεων που δίνουν στους βουλευτές κάποιοι από τους εμπλεκόμενους «αγρότες» που εισέπραξαν εκατομμύρια, αγοράζοντας πανάκριβα αυτοκίνητα και ακίνητα, είναι λογικό και αναμενόμενο να ανεβαίνουν οι τόνοι. Μεταξύ των αποκαλύψεων που προκαλούν οργή είναι [ως όλοι αυτοί ήταν και «τυχεροί». Ξέπλεναν το χρήμα με κέρδη από το Τζόκερ ή άλλα τυχερά παιχνίδια, «κερδίζοντας» πολύ συχνά, διάφορα μεγάλα ποσά… τα οποία τώρα δεν θυμούνται!
Μιλάμε για μια υπόθεση που εκθέτει διεθνώς την Ελλάδα, με πολυετή κακοδιαχείριση ευρωπαϊκών ενισχύσεων και ένα σύστημα απάτης που στοίχισε δεκάδες και εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ στους φορολογουμένους.
Όμως άλλο η αυστηρή κοινοβουλευτική εξέταση και άλλο το συνεχές σόου με παραστάσεις προσωπικής οργής. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου δείχνει να έχει μπερδέψει αυτά τα δύο.
Τα τελευταία επεισόδια με μάρτυρες όπως ο Χρήστος Μαγειρίας και ο Γιώργος Ξυλούρης, ο επονομαζόμενος «Φραπές», δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αμφιβολίας. Φραστικές επιθέσεις, χαρακτηρισμοί για «αρμέγμα» του Δημοσίου, δημόσιες καταγγελίες ότι βουλευτές «καλύπτουν κακοποιούς» και απαιτήσεις για σύλληψη μάρτυρα εντός της Βουλής, συνθέτουν ένα σκηνικό έντασης που ακροβατεί ανάμεσα στο θεσμικό καθήκον και στην προσωπική γραφικότητα και τον λαϊκισμό.
Και δεν μιλάμε για μια οποιαδήποτε βουλευτή. Μιλάμε για πρώην Πρόεδρο της Βουλής. Ένα πρόσωπο που γνώρισε από την πρώτη θέση τη σημασία της διαδικασίας, της ψυχραιμίας, της προστασίας του κύρους του Κοινοβουλίου. Όταν ένας τέτοιος άνθρωπος επιλέγει μόνιμα την εριστική σύγκρουση, τη θρασύτητα, την προσβολή και συχνά έναν λόγο στα όρια της χυδαιότητας, το ερώτημα δεν είναι αν έχει δίκιο στην ουσία. Το ερώτημα είναι πώς αντιλαμβάνεται τον ίδιο τον κοινοβουλευτισμό.
Το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι πραγματικό, βαθύ και ντροπιαστικό. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και οι ελληνικές αρχές περιγράφουν εγκληματική οργάνωση που λυμαίνονταν επιδοτήσεις, εικονικές καλλιέργειες, δίκτυα «ημετέρων» και βιομηχανία παράνομων πληρωμών, με δεκάδες κατηγορούμενους και προφυλακισμένους. Οι πολίτες έχουν κάθε λόγο να εξοργίζονται όταν βλέπουν μάρτυρες να κρύβονται πίσω από το «δικαίωμα σιωπής» και τα μισόλογα. Αυτή η οργή όμως δεν δίνει σε κανέναν βουλευτή το δικαίωμα να μετατρέπει την επιτροπή σε τσίρκο.
Η δουλειά της Εξεταστικής επιτροπής είναι να ρίξει φως και να αποκαλύψει την αλήθεια, ώστε να συνθέσει πορίσματα και να πιέσει θεσμικά την εκτελεστική εξουσία. Οι βουλευτές δεν είναι εκεί για να παριστάνουν ούτε τον ανακριτή ούτε τον εισαγγελέα. Όταν η Ζωή Κωνσταντοπούλου στήνει λεκτικές ενέδρες σε διαδρόμους της Βουλής μπροστά στις κάμερες, όταν μετατρέπει κάθε συνεδρίαση σε προσωπική παράσταση, στέλνει λάθος μήνυμα και προς τους μάρτυρες και προς τους πολίτες.
Σε ώριμες δημοκρατίες ο κοινοβουλευτικός έλεγχος κερδίζει δύναμη από την αξιοπρέπεια, από την επιμονή στις ερωτήσεις, από την καθαρότητα των στοιχείων. Η σκληρή φωνή έχει θέση όταν υπηρετεί το επιχείρημα και όχι όταν το πνίγει. Η αριστερά που υποτίθεται πως υπερασπίζεται τους θεσμούς, στο πρόσωπο της Ζωής Κωνσταντοπούλου, τους αποδυναμώνει και μετατρέπει την Επιτροπή σε θέατρο καταγγελιών, προσωπικών μονομαχιών και συνθημάτων. Έτσι δεν χτυπά την εξουσία, χαρίζει σε κάθε κυνικό ψηφοφόρο έναν ακόμα λόγο να απαξιώσει συνολικά την πολιτική.
Το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ αξίζει την πιο αυστηρή διερεύνηση, μέχρι και τη τελευταία λεπτομέρεια. Αξίζει μια Εξεταστική Επιτροπή που να λειτουργεί ως εργαλείο διαφάνειας, όχι ως σκηνή που παρουσιάζει τα μονόπρακτα της η κα Κωνσταντοπούλου. Οι εμπλεκόμενοι που φέρονται να έστησαν βιομηχανία απάτης με ευρωπαϊκά κονδύλια δεν έχουν καμία θεσμική υποχρέωση, παρά μόνο απέναντι στη Δικαιοσύνη. Οι βουλευτές όμως και ιδιαίτερα όσοι πέρασαν από την έδρα του Προέδρου της Βουλής, έχουν μια παραπάνω. Οφείλουν να προστατεύουν και το κύρος και τον τρόπο λειτουργίας του Κοινοβουλίου. Και αυτά δεν προστατεύονται όταν η Πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας (έτσι ονομάζει το κόμμα της η κα Κωνσταντοπούλου), λέει στην προεδρεύουσα, βουλευτή της Ν.Δ, Μαρία Συρυγγέλα, «σιγά μην σκίσεις κανένα καλσόν».
Η Ζωή Κωνσταντοπούλου δείχνει συχνά να θεωρεί ότι η προσωπική της οργή είναι αρκετή για να υποκαταστήσει όλους τους κανόνες. Σε μια εποχή που δοκιμάζεται ο κοινοβουλευτισμός και η φιλελεύθερη δημοκρατία χρειάζεται υπερασπιστές με ήθος και μέτρο, και αυτό που συμβαίνει με την Ζ. Κωνσταντοπούλου δεν είναι επανάσταση. Είναι τουλάχιστον γελοιότητα και συμπεριφορά φθοράς. Η υπονόμευση των θεσμών, όταν ντύνεται με τον μανδύα της αγανάκτησης, τελικά υπηρετεί όσους ονειρεύονται μια πολιτική ζωή χωρίς σοβαρό κοινοβουλευτικό έλεγχο. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Λιγότερη δημοκρατία.