Υψώνει τείχη η Ευρώπη για ευαίσθητες επενδύσεις από τρίτες χώρες

Τείχος προστασίας προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με στόχο την προστασία των στρατηγικών τομέων της ΕΕ από επενδύσεις τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της άμυνας, των ημιαγωγών και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
Την Πέμπτη, οι ευρωβουλευτές και το Συμβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία για την ενημέρωση των κανόνων της ΕΕ σχετικά με τον έλεγχο των ξένων επενδύσεων, με σκοπό την πρόληψη κινδύνων ασφαλείας. Στόχος της κίνησης, να τεθούν ασφαλιστικές δικλίδες για επενδύσεις από τρίτες χώρες, φωτογραφίζοντας κατά κύριο λόγο την Κίνα.
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες που συμφωνήθηκαν άτυπα από τους συννομοθέτες της ΕΕ, οι ξένες επενδύσεις σε ευαίσθητους τομείς όπως η άμυνα, οι ημιαγωγοί, η τεχνητή νοημοσύνη, οι κρίσιμες πρώτες ύλες και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες θα υπόκεινται σε υποχρεωτικό έλεγχο από τα κράτη μέλη, προκειμένου να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται πιθανοί κίνδυνοι για την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη.
Πριν από λίγες ημέρες, η Κομισιόν γνωστοποίησε ότι εξετάζει πιο επιθετική πολιτική απέναντι στις ξένες επενδύσεις, υποχρεώνοντας τις ξένες επιχειρήσεις που έρχονται να δραστηριοποιηθούν στην ευρωπαϊκή αγορά να χρησιμοποιούν ντόπιους εργαζομένους και να μοιράζονται την τεχνογνωσία τους, δείχνοντας με έμμεσο τρόπο την Κίνα.
Η ανάγκη να τεθεί δίχτυ ασφαλείας στις επενδύσεις από τρίτες χώρες έχει απασχολήσει και την κυπριακή Βουλή, με βάση τις πρόνοιες νομοσχεδίου που τέθηκε προς συζήτηση στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και εγκρίθηκε από την Ολομέλεια. Η άμεση ξένη επένδυση αφορά επιχείρηση στρατηγικής σημασίας και διευκρινίζεται ότι οι άμεσες ξένες επενδύσεις σε γη και ακίνητα εμπίπτουν στο πεδίο του νόμου μόνο σε περίπτωση που η εν λόγω γη και τα ακίνητα είναι καίριας σημασίας για τη χρήση κρίσιμων υποδομών π.χ. στον τομέα της ενέργειας, της άμυνας, της ύδρευσης, των επικοινωνιών κ.ά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε χθες ότι οι διαδικασίες που ισχύουν για τους εθνικούς μηχανισμούς ελέγχου θα απλουστευθούν, μειώνοντας έτσι την πολυπλοκότητα και καθιστώντας την ΕΕ ένα πιο ελκυστικό μέρος για επενδύσεις. Η συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών ελέγχου και με την Επιτροπή θα ενισχυθεί, διευκολύνοντας τον συντονισμό και την κοινή δράση σχετικά με τους διασυνοριακούς κινδύνους ασφαλείας. Ο νέος νόμος θα καλύπτει επίσης συναλλαγές εντός της ΕΕ όπου ο επενδυτής ανήκει τελικά σε άτομα ή οντότητες από χώρα εκτός ΕΕ.
Σε δήλωση που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της πολιτικής συμφωνίας για τον νέο κανονισμό, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Επιτροπή συμφωνούν ως προς την ανάγκη για περαιτέρω δράση σε επίπεδο Ένωσης για την αντιμετώπιση των κινδύνων οικονομικής ασφάλειας που προκύπτουν από ξένες επενδύσεις. Η Επιτροπή δεσμεύεται επίσης να αναλάβει πρωτοβουλία για τον καθορισμό όρων για τις ξένες επενδύσεις σε συγκεκριμένους στρατηγικούς τομείς.
Ο ισχύων κανονισμός για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων είχε τεθεί σε εφαρμογή στις 11 Οκτωβρίου 2020. Στόχος του είναι η διασφάλιση της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης της ΕΕ, παρέχοντας ένα πλαίσιο για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση πιθανών κινδύνων για την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη που σχετίζονται με τις άμεσες ξένες επενδύσεις, παραμένοντας παράλληλα ανοιχτός στις εισροές ξένων κεφαλαίων.
Επίσης, καθιέρωσε έναν μηχανισμό συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μετά από αξιολόγηση της λειτουργίας του ισχύοντος κανονισμού, η Επιτροπή υπέβαλε την πρότασή της για την αναθεώρηση του κανονισμού για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων τον Ιανουάριο του 2024. Η νομοθετική πρόταση στοχεύει στην αντιμετώπιση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν και αποτελεί βασικό μέρος της ατζέντας οικονομικής ασφάλειας της ΕΕ.