Φωτοβολταϊκά: Έρχεται νέο σχέδιο – Θα επιχορηγείται και οικιακή αποθήκευση

Το σχέδιο «Φωτοβολταϊκά για όλους» εκπνέει τέλος του χρόνου και αρκετοί καταναλωτές διερωτούνται κατά πόσον η Κυβέρνηση πρόκειται να επαναφέρει κάποιο σχέδιο ή να επαναπροκηρύξει το ίδιο, βάσει όσων δρομολογήθηκαν με την κατάργηση του μέτρου για το net metering και υπολογισμού των νέων αιτήσεων που θα υποβληθούν από το 2026 και έπειτα με το καθεστώς του net billing.
Ουσιαστικά, τα δύο βασικά ερωτήματα είναι, πρώτον, το κατά πόσον θα επαναπροκηρυχθεί το σχέδιο «Φωτοβολταϊκά για όλους» που αφορά την επιχορήγηση της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων μέχρι 4,16 kW, ή εάν θα προωθηθεί κάποιο άλλο σχέδιο και, δεύτερο, τι γίνεται με τις αιτήσεις και την κατάργηση του net metering.
Έρχεται νέο σχέδιο
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Φ», το Υπουργείο Ενέργειας δεν πρόκειται να επαναπροκηρύξει το «Φωτοβολταϊκά για όλους» αλλά θα προχωρήσει με νέο σχέδιο, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί με εθνικούς πόρους.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως το εν λόγω σχέδιο βρίσκεται υπό διαβούλευση και αναμένεται πως, εάν όλα κυλήσουν ομαλά, θα ανακοινωθεί στις αρχές του 2026. Αν και μέχρι στιγμής η πληροφόρηση για τις πρόνοιες του σχεδίου είναι περιορισμένες, εντούτοις φαίνεται πως σε αυτό, πέραν από την επιχορήγηση φωτοβολταϊκού συστήματος, θα συμπεριλαμβάνεται και χορηγία για οικιακή αποθήκευση ενέργειας, δηλαδή μπαταρίες, με σκοπό να αντιμετωπιστούν και τα προβλήματα που παρατηρούνται με τις περικοπές ενέργειας στα οικιακά φωτοβολταϊκά.
«Πνίγηκε» στις αιτήσεις η ΑΗΚ
Όπως είχε γίνει ήδη γνωστό, εδώ και κάποιο διάστημα ενώπιον της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου είχε υποβληθεί μεγάλος αριθμός αιτήσεων – και συνεχίζουν να υποβάλλονται – με σκοπό οι καταναλωτές να προλάβουν τον τρόπο υπολογισμού της παραγωγής τους και κατανάλωσης του με το net metering, αφού οι νέες αιτήσεις από το 2026 και έπειτα θα εντάσσονται στο σχέδιο net billing.
Σύμφωνα με την εκπρόσωπο τύπου της ΑΗΚ, Χριστίνα Παπαδοπούλου, η Αρχή, λόγω του μεγάλου όγκου αιτήσεων που έχουν υποβληθεί ενώπιον της προχώρησε ήδη με αγορά υπηρεσιών για διεκπεραίωση των αιτήσεων.
Συγκεκριμένα, η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου έχει ενώπιον της περισσότερες από 4.000 αιτήσεις. Όπως μεταφέρεται επίσημα, όσοι υποβάλλουν μέχρι 31/12 τις αιτήσεις του θα μπορούν να ενταχθούν εάν είναι δικαιούχοι και στο σχέδιο «Φωτοβολταϊκά για όλους» και στον τρόπο υπολογισμού net metering, φτάνει όμως οι αιτήσεις τους να είναι πλήρως συμπληρωμένες και να έχουν άδεια οικοδομής που εκδόθηκε πριν τις 31 Δεκεμβρίου του 2021.
Διευκρινίζεται πως η κατάργηση του net metering δεν συνεπάγεται αυτομάτως αλλαγή του τρόπου συμψηφισμού για όσους καταναλωτές έχουν ήδη συμβόλαια net metering, ενώ όσοι προλάβουν να υποβάλλουν αίτηση μέχρι και την τελευταία ημέρα του χρόνου θα μπορούν επίσης να επιλέξουν το συγκεκριμένο σύστημα συμψηφισμού. Επιπλέον, σημαντικό στοιχείο είναι ότι όλα τα ιδιωτικά συμβόλαια ισχύουν για 15 έτη, άρα η οποιαδήποτε αλλαγή, για όσους καταναλωτές έχουν ήδη συμβόλαιο ή θα υποβάλλουν αίτηση μέχρι το τέλος του 2025, θα επέλθει μετά τη λήξη του συμβολαίου τους.
Πόσοι είναι
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που αφορούν μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025, η συντριπτική πλειοψηφία των συμβολαίων αφορά το net metering.
Πιο συγκεκριμένα, τα φωτοβολταϊκά συστήματα με συμβόλαιο net metering ανέρχονταν σε 89.157, συνολικής ισχύος 417,67MW. Εν αντιθέσει, τα net billing ανέρχονταν σε 1.892 με ισχύ 144,23MW, ενώ τα συστήματα βιομάζας με net billing, ανέρχονται σε μόλις 10, με εγκατεστημένη ισχύ 8,94MW.
Σε σύγκριση με τα τελευταία προηγούμενα στοιχεία που αφορούσαν μέχρι και τον Ιούνιο του 2025, καταγράφεται μια κατακόρυφη αύξηση, ειδικά στα συστήματα net metering, κάποια αύξηση στα net billing, ωστόσο, ουδεμία διαφοροποίηση στα συστήματα βιομάζας.
Ειδικότερα, τον Ιούνιο του 2025, τα φωτοβολταϊκά συστήματα με συμβόλαιο net metering ανέρχονταν σε 84.715, συνολικής ισχύος 406MW, τα συμβόλαια για net billing σε 1.698, με συνολική ισχύ 118,9MW.
Ποια είναι η διαφορά net metering και net billing
Με απλούς όρους, το σύστημα net metering βασίζεται στον ενεργειακό συμψηφισμό μεταξύ της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγει ένα οικιακό φωτοβολταϊκό σύστημα και της ενέργειας που καταναλώνεται από το δίκτυο. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν η παραγωγή των φωτοβολταϊκών υπερβαίνει τις άμεσες ανάγκες του νοικοκυριού, η πλεονάζουσα ενέργεια διοχετεύεται στο ηλεκτρικό δίκτυο.
Τις βραδινές ώρες ή σε περιόδους μειωμένης ηλιοφάνειας, ο καταναλωτής αντλεί ηλεκτρική ενέργεια από το δίκτυο της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου.
Στο πλαίσιο αυτό, ο συμψηφισμός γίνεται σε επίπεδο κιλοβατωρών. Δηλαδή, οι κιλοβατώρες που εγχέονται στο δίκτυο αφαιρούνται από τις κιλοβατώρες που καταναλώνονται σε μεταγενέστερο χρόνο.
Αν, σε ετήσια ή άλλη καθορισμένη περίοδο συμψηφισμού, η παραγόμενη ενέργεια ισοδυναμεί ή υπερβαίνει την κατανάλωση, ο λογαριασμός ηλεκτρικού ρεύματος περιορίζεται σημαντικά, με τον καταναλωτή να πληρώνει κυρίως ρυθμιζόμενες χρεώσεις και τέλη. Το net metering λειτουργεί, επομένως, ως ένας μηχανισμός «αποθήκευσης» ενέργειας στο δίκτυο, χωρίς χρηματική συναλλαγή για την πλεονάζουσα παραγωγή.
Αντίθετα, στο σύστημα net billing ακολουθείται η ίδια βασική αρχή της παραχώρησης και της άντλησης ενέργειας από το δίκτυο, ωστόσο ο τρόπος συμψηφισμού διαφοροποιείται ουσιαστικά. Σε αυτή την περίπτωση, ο συμψηφισμός δεν γίνεται σε κιλοβατώρες αλλά σε χρηματική αξία. Η ενέργεια που διοχετεύεται στο δίκτυο αποτιμάται με βάση την τιμή της κιλοβατώρας τη στιγμή της παραγωγής, ενώ η ενέργεια που καταναλώνεται από το δίκτυο χρεώνεται με την τιμή που ισχύει τη στιγμή της κατανάλωσης.
Η διαφορά μεταξύ των δύο αυτών αξιών καταγράφεται σε ευρώ και αποτυπώνεται στον λογαριασμό του καταναλωτή. Στην πράξη, η αποζημίωση για την πλεονάζουσα παραγωγή συνδέεται με το λεγόμενο «κόστος αποφυγής», δηλαδή το κόστος που αποφεύγει το ηλεκτρικό σύστημα επειδή δεν χρειάζεται να παράγει ή να προμηθευτεί την αντίστοιχη ποσότητα ενέργειας. Ως αποτέλεσμα, το net billing εκθέτει τον καταναλωτή στις διακυμάνσεις των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, διαφοροποιώντας το οικονομικό όφελος σε σχέση με το πιο σταθερό μοντέλο του net metering.