Όταν ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας παραιτείται… παραιτείται

Του Πατριάρχη
Παρά το ότι ήταν γνωστό εδώ και μέρες, διέρρευσε μόλις χθες ότι ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας Σάββας Αγγελίδης υπέβαλε την παραίτησή του. Την ίδια στιγμή κυκλοφόρησε και η πληροφορία ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του ζήτησε να παραμείνει, επειδή τον θεωρεί «αναντικατάστατο». Για τα περί αναντικατάστατων έχει δώσει εδώ και δεκαετίες την οριστική απάντηση ο Σαρλ Ντε Γκωλ, δεν χρειάζεται να προσθέσουμε πολλά. Σε μια δημοκρατία, ακόμη και οι πιο ικανοί λειτουργοί είναι προσωρινοί διαχειριστές θεσμών, όχι ιδιοκτήτες τους.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση το ζήτημα δεν είναι προσωπικό αλλά βαθιά θεσμικό. Όταν ένας Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας φτάνει στο σημείο να υποβάλει γραπτώς την παραίτησή του, πρόκειται εκ των πραγμάτων για απόφαση στην οποία έχει προηγηθεί ώριμη σκέψη. Λόγω της θέσης του, αποκλείεται να ενήργησε παρορμητικά ή εν θερμώ, όπως γίνεται σε έναν καβγά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αντιλαμβάνεται καλύτερα από τον καθένα ότι κάθε κίνησή του εκπέμπει μήνυμα για τη σταθερότητα και την αξιοπιστία του ίδιου του θεσμού.
Ακριβώς γι’ αυτό η προσπάθεια να μεταπειστεί δεν θα έπρεπε να επηρεάσει την τελική του στάση. Από τη στιγμή που ένας κορυφαίος λειτουργός του συστήματος Δικαιοσύνης κρίνει πως δεν μπορεί ή δεν θέλει να συνεχίσει, η υπαναχώρηση δεν είναι απλή «αλλαγή γνώμης». Δημιουργεί την εντύπωση ότι οι σοβαρότερες αποφάσεις στο ανώτατο επίπεδο της Νομικής Υπηρεσίας μπαίνουν σε παζάρι, ανάλογα με τις πιέσεις, τις παρακλήσεις ή τις διαρροές. Και αυτό τραυματίζει το κύρος του θεσμού περισσότερο από την ίδια την αποχώρηση.
Ο ίδιος ο κ. Αγγελίδης, σε παλαιότερες συνεντεύξεις του, έχει διαβεβαιώσει ότι δεν επηρεάζεται από όσα λέγονται ή γράφονται για το πρόσωπό του. Άρα τα δημοσιεύματα, οι επικρίσεις, ακόμη και η στοχοποίηση, δεν θα έπρεπε να είναι παρά λεπτομέρειες στο περιθώριο των αποφάσεών του. Αν όμως ευσταθούν όσα δημοσιοποιήθηκαν περί απειλών από τις Κεντρικές Φυλακές και περί διαφθοράς στην Αστυνομία, τότε η παραίτηση δεν είναι λύση. Αντιθέτως, σε μια ευνομούμενη πολιτεία, ένας Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας οφείλει να σταθεί εκ των πραγμάτων στην πρώτη γραμμή και να τα αντιμετωπίσει, εκτός αν υπάρχουν λόγοι που δεν του επιτρέπουν να τα αντιμετωπίσει.
Εδώ υπάρχει και μια ακόμη αντίφαση. Ο κ. Αγγελίδης λειτούργησε στο παρελθόν ως ασπίδα για αστυνομικούς οι οποίοι, μετά από ανεξάρτητες έρευνες, θεωρήθηκαν ύποπτοι για διαφθορά. Το μήνυμα που εκπέμφθηκε προς την κοινωνία δεν ήταν το πιο ενθαρρυντικό για την πάταξη της διαφθοράς. Αν λοιπόν σήμερα υπάρχει πραγματικά υπόστρωμα απειλών και σκιών γύρω από την Αστυνομία και τις Φυλακές, είναι εκείνος που έχει και την εξουσία και το καθήκον να διατάξει έρευνες, να φτάσει στο βάθος της υπόθεσης και να οδηγήσει τους υπεύθυνους ενώπιον της Δικαιοσύνης.
Η εικόνα που διαμορφώθηκε τις τελευταίες ώρες, με διαρροές ότι δήθεν δεν υπήρξε παραίτηση αλλά «σοβαρές σκέψεις», προσβάλλει ευθέως τη νοημοσύνη των πολιτών. Όλοι γνώριζαν από την περασμένη Δευτέρα ότι η παραίτηση είχε υποβληθεί. Όταν η Νομική Υπηρεσία, που ζητά από τους πολίτες διαφάνεια, επιτρέπει η ίδια να αιωρείται ένα τέτοιο θολό τοπίο, τότε το πρόβλημα δεν είναι η επικοινωνία αλλά η θεσμική σοβαρότητα.
Στο τέλος, το ερώτημα είναι απλό. Θέλουμε έναν Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα που αποφασίζει ψύχραιμα, αναλαμβάνει την ευθύνη των επιλογών του και δεν παλινωδεί, ή έναν αξιωματούχο που κάνει και ξεκάνει παραιτήσεις ανάλογα με το κλίμα του Σαββατοκύριακου; Οι θεσμοί δεν έχουν ανάγκη από «αναντικατάστατους» χαρακτήρες. Έχουν ανάγκη από ανθρώπους που στέκονται στο ύψος των ίδιων τους των αποφάσεων.