103 προτάσεις για αναβάθμιση της πρωτεύουσας – Τι προέκυψε από εργαστήρι του ΕΤΕΚ και του Δήμου Λευκωσίας

Συνολικά 103 εισηγήσεις υπεβλήθησαν στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Δομημένου Δημοκρατικού Διαλόγου το οποίο διοργάνωσαν από κοινού το ΕΤΕΚ και ο Δήμος Λευκωσίας, με θέμα την αναβάθμιση του κέντρου της πρωτεύουσας. Ως κρίσιμες «ριζικές» παρεμβάσεις αναδείχθηκαν (από τους συμμετέχοντες) η φορολόγηση των αδρανών περιουσιών, η επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων, η ενίσχυση των πολεοδομικών κινήτρων και η προβολή του κέντρου της Λευκωσίας.
Σύμφωνα με το ΕΤΕΚ, στόχος του Εργαστηρίου ήταν η διαμόρφωση ρεαλιστικών δράσεων για την ενίσχυση της επισκεψιμότητας, της εμπορικότητας και της βιωσιμότητας του κέντρου. Ανάμεσα στις προτεραιότητες που προκρίθηκαν περιλαμβάνεται και η παραχώρηση οικονομικών κινήτρων από το κράτος για να επαναλειτουργήσουν όλα τα άδεια καταστήματα, κάτι το οποίο θεωρείται κομβικής σημασίας για την αναζωογόνηση της Λευκωσίας.
Θετική κίνηση θεωρείται και η πιθανή ανάπτυξη τάφρου και περιμετρικού τόξου από Πύλη Πάφου μέχρι την Πύλη Αμμοχώστου ως ένα ενιαίο πάρκο. Στο ίδιο πλαίσιο, θετική θεωρείται και η ενίσχυση διαδρομών (πάμε express) σε συνεργασία με μεγάλους ιδιωτικούς οργανισμούς και δημόσιες υπηρεσίες.
Εξάλλου, εκτιμάται ότι θετικά θα επενεργήσει η δημιουργία νέων σταθμών αστικών και υπεραστικών λεωφορείων με κατάργηση του υφιστάμενου σταθμού λεωφορείων στο Άγαλμα Σολωμού. Στο ίδιο πλαίσιο, εκτιμάται ότι θετικά θα συμβάλει και η δημιουργία επιπρόσθετων σταθμών αστικών και υπεραστικών λεωφορείων. Μια τέτοια ενέργεια θεωρείται ότι θα μειώσει τη φόρτιση της λεωφόρου Μακαρίου, στην οποία καταστηματάρχες επιδιώκουν να επαναφέρουν τα ιδιωτικά οχήματα. Είναι ενδεικτικό, ότι κάποιοι κρίνουν πως η κατάληψη μίας λωρίδας από λεωφορεία επιβαρύνει το κυκλοφοριακό της πόλης.
Στα συμπεράσματα καταγράφεται, επίσης, πως οι προτάσεις οι οποίες αποσκοπούν στο να ανοίξει η λεωφόρος Μακαρίου δεν «συνδέθηκαν» επαρκώς στον χάρτη δράσεων που μπορούν να συμβάλουν στην επιτάχυνση της ενδυνάμωσης, της επισκεψιμότητας και της εμπορικότητας του αστικού κέντρου της Λευκωσίας, με σεβασμό στις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης. Όμως, οι προτάσεις αυτές έλαβαν συνολικά 12 ψήφους (από τους παρισταμένους), συνεπώς, η προτεραιοποίηση συναφών δράσεων που θα απαλύνουν το πρόβλημα μέχρι της τελικής αντιμετώπισης του κρίνεται (από τους συμμετέχοντες) επιβεβλημένη.
Για το συγκεκριμένο θέμα, ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ διερμηνεύοντας και τις απόψεις άλλων συμμετεχόντων στο εργαστήρι ανέφερε:
«Η συμμετοχική διαδικασία ανέδειξε κάτι σαφές: Το «άνοιγμα» της λεωφόρου στο αυτοκίνητο, ως μεμονωμένη ιδέα, δεν εντάσσεται σήμερα σε δίκτυο αμοιβαίων στηρίξεων μεταξύ των διαφορετικών μέτρων και, άρα, δεν προκρίνεται ως προτεραιότητα. Η ανησυχία για την Μακαρίου, βέβαια, είναι υπαρκτή και σεβαστή, για αυτό προτείνουμε άμεσα, μέχρι να ολοκληρωθεί η συνολική διαχείριση, στοχευμένα μέτρα χαμηλού κόστους και υψηλής ωφέλειας: Περισσότερη σκίαση και πράσινο για καλύτερο μικροκλίμα, αστικός εξοπλισμός, ενοποίηση ωραρίων ώστε να δημιουργείται συνεκτική εμπειρία, στοχευμένη επιδότηση στάθμευσης για σύντομες επισκέψεις, αναδιάταξη υπερτοπικών λεωφορειακών διελεύσεων, μετακίνηση της πλατείας Σολωμού ως τερματικού σταθμού, αποκλεισμός όλων των οχημάτων το Σαββατοκύριακο και προγραμματισμένες πολιτιστικές/ επιχειρηματικές δράσεις που αυξάνουν ροή και παραμονή».
Ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντής, απηχώντας και τις απόψεις αρκετών από τους συμμετέχοντες στο εργαστήρι, εισηγήθηκε και τα ακόλουθα:
- Αναθεώρηση και επικαιροποίηση του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας με βάση τα σημερινά δεδομένα, ένταξη αυτών και άλλων προτάσεων που εισηγείται σε ρυθμιστικό σχέδιο για το κέντρο της πόλης, ενημέρωση όλων των σχεδιασμών με πρόσφατες μελέτες και ολοκλήρωση της στρατηγικής πριν από μεγάλες αποφάσεις.
- Επιβολή φόρου αδρανούσας ιδιοκτησίας στο κέντρο με επανεπένδυση των εσόδων σε παρεμβάσεις αναζωογόνησης.
- Ταχεία αδειοδότηση (fast-track) για αλλαγές χρήσης και μικρές επεμβάσεις, με πρότυπα για τα διατηρητέα.
- Ενίσχυση/ απλοποίηση πολεοδομικών κινήτρων του Σχεδίου Περιοχής, ώστε οι κανόνες να είναι σαφείς και εφαρμόσιμοι.
- Μηχανισμός branding/ marketing για ενιαία εικόνα, στοχευμένες καμπάνιες και «κόκκινο χαλί» σε επενδύσεις μικρής και μεσαίας κλίμακας.
- Υιοθέτηση των δράσεων που αναδείχθηκαν στο εργαστήρι, ολοκλήρωση των συνδέσεων και της πράσινης ραχοκοκαλιάς, ολιστικό σχεδιασμό, διαφανείς και συμμετοχικές διαδικασίες, πράσινο σχεδιασμό με μικροκλίμα, ποιότητα στον σχεδιασμό, ενεργοποίηση του ανενεργού αποθέματος με κίνητρα και αντικίνητρα, και σταθερό μηχανισμό παρακολούθησης της προόδου.
Προτεραιότητες – ιδέες – εισηγήσεις
Σχετικά με τις συγκλήσεις των συμμετεχόντων στο εργαστήρι, ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ κατέθεσε και τα ακόλουθα:
>> Δημιουργία ενός αστικού κέντρου το οποίο λειτουργεί καθημερινά, με συνέχεια στον δημόσιο χώρο, με μόνιμη κατοίκηση και μικτή δραστηριότητα, με πολιτισμό και καινοτομία, με σκίαση, πράσινο και ποιοτικές υποδομές, και με διαδικασίες γρήγορες και διαφανείς.
>> Δημιουργία ενός συνεχούς πράσινου τόξου στην τάφρο και το περιμετρικό μέτωπο, με φυτεύσεις, σκιά και δίκτυο ήπιων διαδρομών.
>> Ευδιάκριτες συνδέσεις που ενώνουν γειτονιές και μεγάλους πόλους για σταθερή ροή επισκεπτών και πεζής κίνησης.
Περαιτέρω τάχθηκε υπέρ της αναθεώρησης και επικαιροποίησης του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας με βάση τα σημερινά δεδομένα, ένταξη των παραπάνω σε ένα Master Plan για το κέντρο, ενημέρωση όλων των σχεδιασμών με πρόσφατες μελέτες και ολοκλήρωση της στρατηγικής πριν από μεγάλες αποφάσεις. Διαφορετικά, όπως είπε, «κινδυνεύουμε να επαναλάβουμε το σενάριο όπου ώριμες ιδέες μένουν μετέωρες – το έχουμε δει και σε άλλες περιπτώσεις: Όταν λείπει η σύνδεση των έργων, χάνεται η δυναμική». Η πόλη χρειάζεται συνέπεια και αλληλοϋποστήριξη των παρεμβάσεων: Κάθε έργο να στηρίζει και να στηρίζεται από ένα δίκτυο άλλων έργων.
Αξίζει να σημειωθεί, πως τις 103 προτάσεις υπέβαλαν 25 συμμετέχοντες, κάποιοι εκ των οποίων προωθούσαν τα συμφέροντα ομάδων όπως οι καταστηματάρχες κ.ο.κ. Παρ’ όλα αυτά, υπεβλήθησαν και αρκετές εισηγήσεις από μη άμεσα επηρεαζόμενους κάτι το οποίο συνέτεινε στη δημιουργία ενός πλαισίου, του οποίου η επεξεργασία και ο εμπλουτισμός είναι δυνατόν να έχει θετικό αντίκτυπο για την πόλη.
Η όλη συζήτηση είχε προκληθεί και από την απόφαση για άνοιγμα της λεωφόρου Μακαρίου για όλα τα ιδιωτικά οχήματα, κάτι το οποίο είχε προκαλέσει αντιδράσεις.
Στα συμπεράσματα καταγράφονται και οι ακόλουθες προτεραιότητες με τις ιδέες και τις ψήφους που έλαβαν από τους συμμετέχοντες:
Προτεραιότητα Ιδέες Ψήφοι
1 Αδρανείς Ιδιοκτησίες 10 9
2 Χρήσεις 11 12
3 Ενδυνάμωση Συνδεσιμότητας 11 11
4 Αναπτύξεις 5 5
5 Δημόσιοι Χώροι – Πράσινο 9 6
6 Branding 10 7
7 Οικονομικά Κίνητρα 9 9
8 Πολιτισμός – Events 8 2
9 Μέσα Μαζικής Μεταφοράς 7 8
10 Διαχείριση Parking 4 4
11 Κυκλοφοριακές Ρυθμίσεις 5 12
12 Μελέτες 3 3
13 Διάφορα (Miscellaneous) 7 6
14 Ασφάλεια – Καθαριότητα 7 2