2030 κοντή γιορτή

Για τη Λάρνακα, δεν ανατέλλει το έτος 2026 αλλά το 2030. Τα δύσκολα για την πόλη του Ζήνωνα τώρα αρχίζουν. Βρίσκεται ακριβώς στη θέση που βρισκόταν η Πάφος πριν από 13 χρόνια, στο τέλος το 2012.
Και καλό θα ήταν, όταν κοπάσουν οι εύλογοι πανηγυρισμοί, όταν κατακαθίσει ο ενθουσιασμός και ειδικά όταν κατατεθούν οι παρατηρήσεις από την έκθεση- σκεπτικό της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, να σηκωθούν το συντομότερο τα μανίκια, γιατί η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη αρχίσει. Ο χρόνος δεν περισσεύει. Όταν φτάσει η χρονιά της κρίσης, θα είναι πολύ αργά.
Το «φάντασμα» της Πάφου καλό θα ήταν να πλανηθεί λιγάκι πάνω από τον Κόλπο της Λάρνακας- λίγη επαγρύπνηση δεν βλάπτει. Το 2013, λίγο μετά την ανακήρυξή της ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2017 κι ενώ έκοβες με το μαχαίρι την πηχτή και βαριά σκιά της οικονομικής κρίσης, η νικήτρια πόλη είχε παρασυρθεί από τον θρίαμβο και είχε επαναπαυτεί στις δάφνες, δίνοντας την εντύπωση πως η πιο δύσκολη φάση είχε ήδη ολοκληρωθεί.
Όμως, η πραγματική, απαιτητική και συχνά επίπονη πορεία μόλις ξεκινούσε. Και πριν καλά-καλά αρχίσει, είχε ήδη χαθεί πολύτιμος χρόνος μέσα από ανούσιες αντιπαραθέσεις, μικροπολιτικές σκοπιμότητες και τοπικισμούς, φαινόμενα δυστυχώς γνώριμα σε όποιον γνωρίζει βαθύτερα τις διαχρονικές παθογένειες της κυπριακής δημόσιας ζωής.
Τα χρόνια έχουν περάσει, το τοπίο έχει αλλάξει και λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα, τη συνέπεια, τη βούληση, τη γενικότερη στάση και την ποιότητα της δουλειάς που έχει επιδείξει μέχρι τώρα η Λάρνακα, υπάρχουν εύλογα περιθώρια αισιοδοξίας ότι δεν θα έχουμε πάλι τα ίδια. Άλλωστε, το μεγάλο όπλο της, αυτό που, κατά την προσωπική μου εκτίμηση, τής έδωσε εν τέλει το κρίσιμο προβάδισμα είναι η ενότητα. Έδωσε την εικόνα μιας πόλης όπου όλοι οι πόλοι, επιχειρηματικοί, θεσμικοί, αλλά και οι απλοί δημότες, στάθηκαν στην ίδια πλευρά, πέρα από κομματικές ή άλλες αγκυλώσεις.
Για την ακρίβεια, ολόκληρη η επαρχία λειτούργησε ως ένα σώμα, στηρίζοντας χωρίς υποσημειώσεις και εσωτερικές τριβές την υποψηφιότητα. Αυτή η οριζόντια σύμπλευση, το αίσθημα κοινής στόχευσης και συλλογικής ευθύνης, αποτέλεσε το καθοριστικό πλεονέκτημα της Λάρνακας. Το σύνθημα «Κοινός Τόπος -Common Ground» εφαρμόστηκε στην πράξη. Σ’ε’ αυτό λοιπόν το παράδειγμα συλλογικής ωριμότητας και συνεργασίας μπορεί και πρέπει να βασιστεί για την επόμενη ημέρα. Με την ίδια ενότητα και αποφασιστικότητα που την οδήγησε στη νίκη, μπορεί τώρα να χτίσει και μια πραγματικά πετυχημένη πορεία προετοιμασίας.
Το στοιχείο αυτό, στον αντίποδα, δεν κατάφερε να το εξασφαλίσει η Λεμεσός κι όχι απαραίτητα εξαιτίας της απολύτως θεμιτής απόφασης του νεοσύστατου Δήμου Κουρίου να κατέλθει με ξεχωριστή υποψηφιότητα. Ο δρόμος της ήταν εντελώς διαφορετικός γιατί διαφορετικά είναι τα μεγέθη, τα χαρακτηριστικά, η νοοτροπία και οι ανάγκες. Η Λεμεσός έδωσε μια συγκλονιστική μάχη, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς το πόσο περίπλοκο, αντιφατικό και απαιτητικό ήταν το περιβάλλον μέσα στο οποίο κλήθηκε να προετοιμαστεί.
Μπήκε στην κούρσα αργότερα από τη Λάρνακα και η ομάδα της έπρεπε να ξεπεράσει αρχικά ένα κλίμα καχυποψίας γύρω από τον ίδιο τον στόχο, αλλά και τη φιλοσοφία της υποψηφιότητας. Κι όμως, κατάφερε κάτι εξαιρετικά σημαντικό: να εντοπίσει την ουσία της αφήγησής της και να τη μετατρέψει σε δύναμη. Το «understory», το σλόγκαν και η κεντρική ιδέα πίσω από την πρόταση, εστίαζε σε όλα όσα παραμένουν ζωντανά κάτω από τους ουρανοξύστες και τη λάμψη της γρήγορης αστικής ανάπτυξης. Σ’ αυτά που συνθέτουν την αθέατη, καθημερινή, ανθρώπινη πόλη.
Ήταν μια ευφυής στρατηγική επιλογή, που αναδείκνυε τις αντιφάσεις της σύγχρονης Λεμεσού και ταυτόχρονα επιχειρούσε να τις μετατρέψει σε δημιουργική ενέργεια.
Δεδομένου ότι το αποτέλεσμα κρίθηκε πραγματικά στο νήμα, ήταν μια μικρή νίκη. Γι’ αυτό και είναι κρίσιμο η πόλη να μην πετάξει όλη αυτή τη δουλειά στον κάλαθο των αχρήστων. Η απογοήτευση είναι αναμενόμενη, όπως και η προσωρινή απώλεια μομέντουμ και κινήτρου. Αλλά θα ήταν πραγματικά κρίμα να μην κεφαλαιοποιηθεί η δυναμική που δημιουργήθηκε.
Τρόποι υπάρχουν. Χρήματα μπορούν να βρεθούν, παρότι το κράτος δείχνει σε πρώτη φάση ότι γυρίζει την πλάτη στον «ηττημένο». Σε πολλές περιπτώσεις, πόλεις που δεν πήραν τελικά τον τίτλο, αξιοποίησαν τη φόρα, τις ιδέες και την κινητοποίηση που δημιούργησαν γύρω από την υποψηφιότητα και κατάφεραν να ξεπεράσουν σε αντίκτυπο ακόμη και νικήτριες. Στο χέρι της είναι να αποδείξει ότι «ο χαμένος τα παίρνει όλα». Αρκεί να το θελήσει.
Όσα κορυφώθηκαν το μεσημέρι της Πέμπτης στο κατάμεστο ισόγειο του Υφυπουργείου Πολιτισμού έδωσαν μια ανάσα ελπίδας. Το κοντράστ συναισθημάτων απέδειξε ότι υπάρχει επίγνωση για το διακύβευμα, για το πόσο σημαντικό είναι αυτό που κέρδισε η μια και έχασε στο «παρατσάκ» η άλλη. Αυτό που σφράγισε τη διαδικασία ήταν η μεγαλοσύνη και η ανωτερότητα και των δύο πλευρών, που αντάλλαξαν ειλικρινείς συγχαρητήριες κουβέντες, αγκαλιές και χαμόγελα αναγνώρισης. Σε μια εποχή που περισσεύουν η τοξικότητα και ο διχαστικός λόγος, η εικόνα ανθρώπων από διαφορετικά «στρατόπεδα» να στέκονται ο ένας απέναντι στον άλλον με ήθος, ανωτερότητα και σεβασμό, ήταν από μόνη της μια μεγάλη νίκη, μια στιγμή πραγματικού ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.
Άλλωστε, η Κύπρος είναι μικρή χώρα. Καμία πόλη δεν περισσεύει από τον θεσμό. Οι αποστάσεις είναι μικρές, οι ζωές συνδέονται, οι οικονομίες και οι κοινότητες αλληλεξαρτώνται. Η επιτυχία της Λάρνακας δεν απειλεί τη Λεμεσό. Ο θεσμός μπορεί και πρέπει να γίνει πεδίο συμμετοχής για όλους. Ολόκληρη η Κύπρος μπορεί να ωφεληθεί από αυτή τη διαδρομή, από την αξιοποίηση ενός από τους πιο χρήσιμους θεσμούς που προσφέρει η ευρωπαϊκή κοινότητα, όταν θυμάται τον καλύτερο εαυτό της.
Μια πόλη που στο εξωτερικό πολλοί νομίζουν ότι είναι απλά… αεροδρόμιο, βρίσκεται ενώπιον μιας ιστορικής ευκαιρίας. Πρέπει όμως να μπει με τα μπούνια και να ξεκινήσει δουλειά χωρίς χάσιμο χρόνου για να καλύψει ουσιαστικά τις τρανταχτές αδυναμίες της σε δομές και υποδομές. Είναι ήδη πρωτεύουσα κι έτσι πρέπει να λειτουργεί. Με το βλέμμα και στο 2031.
Ελεύθερα, 14.12.2025