H νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας του Τραμπ μοίρασε χαμόγελα στο Κρεμλίνο

Του Marc Champion
Η νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας της κυβέρνησης Τραμπ δεν θα έπρεπε να προκαλεί έκπληξη στους Ευρωπαίους ηγέτες, πόσο μάλλον η ενθουσιώδης υποδοχή που έτυχε αυτή η επιβεβαίωση της επανάστασης στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, από τη Μόσχα. Εξάλλου, καλεί σε μια ρήξη της διατλαντικής συμμαχίας που κάθε ηγέτης του Κρεμλίνου – με σύντομες εξαιρέσεις τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και τον Μπόρις Γέλτσιν – επιδιώκει από το 1945.
Ο λόγος είναι προφανής. Η Μόσχα πολεμάει για να επεκτείνει ή να προστατεύσει τα δυτικά της σύνορα και την επιρροή της τουλάχιστον από την εποχή του Πέτρου Α’. Οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ που συνέβαλαν στην ήττα του κύριου αντιπάλου της Ρωσίας για την κυριαρχία στην ήπειρο τον 20ό αιώνα, τη Γερμανία, ήταν χρήσιμες για τους στόχους του Κρεμλίνου. Η απόφαση της Αμερικής να παραμείνει εγγυητής μιας νέας διατλαντικής “Δύσης”, δεν ήταν.
Αυτό δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από τους συντάκτες της αμερικανικής στρατηγικής. Απλώς, σε αντίθεση με τους προκατόχους τους, πιστεύουν ότι τα αμερικανικά συμφέροντα συνάδουν πλέον με αυτά της Μόσχας όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση. Καλύτερα να είναι μια κατακερματισμένη ομάδα μικρών και μεσαίων χωρών που μπορούν να εκμεταλλευτούν για οικονομικό όφελος, παρά ένας οικονομικός αντίπαλος με δύναμη που ξεπερνά τα 30 τρισεκατομμύρια δολάρια και δυνατότητα για αντίποινα, ειδικά σε θέματα όπως το εμπόριο.
Ένα δεύτερο συμφέρον που μοιράζονται ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ευρώπη είναι ίσως λιγότερο προφανές: η ανατροπή των φιλελεύθερων, πλουραλιστικών ηγεσιών που συνεχίζουν να κυβερνούν τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη, επειδή αποτελούν απειλή για τις εγχώρια πολιτικά αφηγήματα από τα οποία εξαρτώνται και οι δύο για να παραμείνουν στην εξουσία. Για να το θέσουμε πιο ωμά: όσον αφορά στους πολιτισμικούς πολέμους, ο Τραμπ και ο Πούτιν είναι σύμμαχοι· Η φιλελεύθερη Ευρώπη είναι ο εχθρός.
Ο Τραμπ, ομοίως, χρειάζεται την αποτυχία της φιλελεύθερης Ευρώπης για να πείσει τις μελλοντικές πλειοψηφίες των Αμερικανών ψηφοφόρων ότι προσφέρει τη μόνη λύση στα προβλήματά τους. Εξ ου και η εξαιρετική αναγνώριση στη νέα στρατηγική ασφάλειας του Τραμπ ότι οι ΗΠΑ θεωρούν ότι έχουν το δικαίωμα και την υποχρέωση να παρεμβαίνουν στην ευρωπαϊκή πολιτική για να διασφαλίσουν ότι ηγέτες τύπου MAGA θα αναλάβουν την εξουσία και εκεί.
Όπως πολλοί ιδεολόγοι, συμπεριλαμβανομένου του Καρλ Μαρξ, ο Τραμπ και οι συν-συγγραφείς του είναι πολύ καλύτεροι στο να διαγνώσουν τα κακά ενός προβληματικού συστήματος παρά στο να προτείνουν αποτελεσματικές λύσεις. Χρειάστηκαν δεκαετίες για να συνειδητοποιήσουν πολλοί αριστεροί ότι το γεγονός ότι ο καπιταλισμός είχε τάσεις εκμετάλλευσης και αποσταθεροποίησης δεν σήμαινε ότι αυτό θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε προλεταριακή επανάσταση και σοσιαλιστική ουτοπία. Ομοίως, υποψιάζομαι ότι θα χρειαστεί κάποιος χρόνος για να καταλάβουμε τι προσφέρει σήμερα η ακροδεξιά.
Η προσπάθεια να γεφυρωθεί το τεράστιο χάσμα που άνοιξε γρήγορα μεταξύ του μαρξιστικού δόγματος και της πραγματικότητας οδήγησε σε βιομηχανικής κλίμακας σοβιετική παραπλάνηση (gaslighting) και καταστολή. Μπορείτε να δείτε τις επιπτώσεις σήμερα. Για να αναφέρουμε μόνο ένα παράδειγμα, ήδη από τον Φεβρουάριο, ο αντιπρόεδρος του Τραμπ, Τζέι Ντι Βανς, παρουσίασε στο Μόναχο την ιδέα της νέας κυβέρνησης ότι εδώ, στη “woke” φιλελεύθερη Ευρώπη, η δημοκρατία και η ελευθερία της έκφρασης απειλούνταν. Δεν έχει σημασία ότι το ίδιο το αφεντικό του προσπάθησε να ανατρέψει τις εκλογές που έχασε το 2020, επέβαλε προσωπικό πολιτικό έλεγχο σε ανεξάρτητους δημοκρατικούς θεσμούς, καταπάτησε τη συνταγματική διάκριση των εξουσιών και έκτοτε συνεχίζει να καταχράται την εξουσία τόσο της Εθνοφρουράς όσο και των ομοσπονδιακών κονδυλίων για να επιβάλει τη βούλησή του σε πόλεις και πανεπιστήμια που διαφωνούν μαζί του.
Δεν είναι αλήθεια ότι μπορείς να αποκαταστήσεις τη δημοκρατία υποτάσσοντας όλους τους θεσμούς στη βούληση ενός ηγέτη, ή να βελτιώσεις την ελευθερία της έκφρασης καταστέλλοντας την ακαδημαϊκή ανεξαρτησία. Ούτε μπορείς να φέρεις την ειρήνη καταστρέφοντας τους διεθνείς θεσμούς και επιστρέφοντας σε μια εποχή σφαιρών επιρροής των μεγάλων δυνάμεων. Αυτό το μάθαμε από το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας. Επομένως, το gaslighting είναι απαραίτητο για να διατηρηθούν αυτές οι ψευδαισθήσεις. Το ίδιο ισχύει και για τις κενές υποσχέσεις του Τραμπ ότι θα φέρει ειρήνη σε πολέμους που είτε συνεχίζονται είτε έχουν ήδη τελειώσει, και ιδίως για τον χαρακτηρισμό της Ευρώπης και της Ουκρανίας ως των “κακών” στην εισβολή του Πούτιν το 2022.
Ο Βίκτορ Όρμπαν έχει κάνει το ίδιο στην Ουγγαρία. Η Πολωνία έχει δείξει πόσο δύσκολο είναι να αποκατασταθεί η ανεξαρτησία των δικαστηρίων και άλλων θεσμών, ακόμη και αν η αντιπολίτευση καταφέρει να ξεπεράσει τις ανισότητες και να ανακτήσει την εξουσία. Από το Ηνωμένο Βασίλειο έως τη Γερμανία, ακροδεξιοί μίνι-Τραμπ περιμένουν στα παρασκήνια για να αναλάβουν την εξουσία σε όλη την Ευρώπη.
Τουλάχιστον μερικοί θα πετύχουν, επειδή η λαϊκιστική διάγνωση των προβλημάτων των φιλελεύθερων δημοκρατιών είναι σε μεγάλο βαθμό ακριβής. Η Ευρώπη είναι πράγματι αδύναμη. Οι δημοκρατίες της αγωνίζονται να αποκαταστήσουν τη δυναμική που έχασαν μετά από χρόνια αποστρατιωτικοποίησης, κακής δημογραφικής εξέλιξης, διογκωμένων κρατών πρόνοιας και εφησυχασμού απέναντι στην αποβιομηχάνιση. Ορισμένοι στασιαστές της δεξιάς, όπως η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, θα αποδειχθούν έξυπνοι πολιτικοί που θα απορρίψουν τις λαϊκιστικές πολιτικές που γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να λειτουργήσουν μόλις αναλάβουν τα καθήκοντά τους. Άλλοι δεν θα το κάνουν.
Εν τω μεταξύ, δεν υπάρχει τίποτα που να υποδηλώνει ότι οι Ευρωπαίοι θα έχουν το θάρρος να μειώσουν οικειοθελώς την υπερβολική εξάρτησή τους από τα όπλα και την τεχνολογία των ΗΠΑ, μια κίνηση γεμάτη οικονομικούς κινδύνους από τον εμπορικό πόλεμο που αναπόφευκτα θα ακολουθούσε. Είναι ευκολότερο να συνεχίσουν να προσποιούνται ότι οι ΗΠΑ είναι ένας προσωρινά ασταθής σύμμαχος, γιατί το αντίθετο θα συνεπαγόταν αλλαγές στις συμμαχίες και μια τόσο δραματική πολιτική επανάσταση από το “βούτυρο στα όπλα” που θα επισκίαζε το νέο δόγμα του Τραμπ.