«Roam Like at Home»: Πώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έριξε τα «σύνορα» στην επικοινωνία μας

Ήταν καλοκαίρι του 2016. Ένας τουρίστας επέστρεφε από διακοπές στην Ισπανία για να βρει έναν λογαριασμό κινητής τηλεφωνίας που άγγιζε τα 500 ευρώ, μόνο και μόνο επειδή ξέχασε ανοιχτά τα δεδομένα για να ανεβάσει μερικές φωτογραφίες. Σήμερα, αυτή η εικόνα φαντάζει μακρινή ανάμνηση.
Το «Roam Like at Home» (Περιαγωγή σαν στο Σπίτι σας) θεωρείται πλέον κεκτημένο δικαίωμα για εκατομμύρια Ευρωπαίους. Ωστόσο, πίσω από την άνεση του να καλείς και να σερφάρεις ελεύθερα από το Βερολίνο μέχρι τη Λευκωσία, κρύβεται μια δεκαετής πολιτική μάχη και ένα πλέγμα τεχνικών κανόνων που διασφαλίζουν ότι αυτό το προνόμιο θα ισχύει τουλάχιστον μέχρι το 2032.
Αυτό το ρεπορτάζ αναλύει τον καθοριστικό ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και αποκωδικοποιεί όλα τα «ψιλά γράμματα» που πρέπει να γνωρίζει ο σύγχρονος ταξιδιώτης.
Μέρος Α: Η Πολιτική Μάχη – Ο Ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Η κατάργηση των τελών περιαγωγής δεν ήταν μια φυσική εξέλιξη της αγοράς. Αντιθέτως, ήταν μια πολιτική επιλογή που επιβλήθηκε «από πάνω προς τα κάτω».
1. Η Φωνή των Πολιτών κόντρα στα Κέρδη
Για χρόνια, οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών αποκόμιζαν τεράστια κέρδη από τις χρεώσεις περιαγωγής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ), ως το μόνο άμεσα εκλεγμένο όργανο της ΕΕ, αφουγκράστηκε τη δυσαρέσκεια των πολιτών. Οι Ευρωβουλευτές υποστήριξαν σθεναρά ότι η Ενιαία Αγορά και η Ζώνη Σένγκεν είναι δώρα άδωρα, αν υπάρχουν «ψηφιακά διόδια» στην επικοινωνία.
2. Το Χρονικό της Νίκης
- Η αρχή: Το 2007, το ΕΚ επέβαλε το “Eurotariff”, θέτοντας για πρώτη φορά ανώτατα όρια στις τιμές, μειώνοντας το κόστος κατά 60%.
- Η κορύφωση: Το 2015, μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο της ΕΕ (κράτη-μέλη), το Κοινοβούλιο ψήφισε την πλήρη κατάργηση των χρεώσεων, η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο του 2017.
- Το μέλλον: Τον Απρίλιο του 2022, το Κοινοβούλιο δεν αρκέστηκε στην ανανέωση του κανονισμού. Ψήφισε τη βελτιωμένη εκδοχή του, εξασφαλίζοντας την ισχύ του έως το 2032 και προσθέτοντας ποιοτικά χαρακτηριστικά (ταχύτητα δικτύου).
Η Δήλωση-Κλειδί: «Η περιαγωγή είναι το πιο απτό παράδειγμα του τι μπορεί να κάνει η ΕΕ για τους πολίτες της. Δεν επιτρέψαμε να πέσει η ποιότητα των υπηρεσιών και ρίξαμε τις τιμές χονδρικής για να αντέξουν οι πάροχοι» – Θέση της εισηγήτριας του ΕΚ για τον νέο κανονισμό.
Μέρος Β: Οδηγός Χρήσης – Τι Ισχύει Πρακτικά
Ο κανονισμός καλύπτει τις 27 χώρες της ΕΕ καθώς και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία).
1. Κλήσεις και SMS
Δεν υπάρχει καμία διαφορά. Αν το πρόγραμμά σας έχει 1000 λεπτά προς όλους στην Ελλάδα, τα ίδια λεπτά καταναλώνονται όταν καλείτε από τη Γαλλία προς την Ελλάδα ή προς τη Γαλλία.
- Προσοχή: Οι κλήσεις από την Ελλάδα προς το εξωτερικό δεν είναι περιαγωγή (είναι διεθνείς κλήσεις) και χρεώνονται, εκτός αν έχετε ειδικό πακέτο.
2. Δεδομένα (Data) και Πολιτική Ορθής Χρήσης
Εδώ υπάρχει η μεγαλύτερη σύγχυση. Αν έχετε πρόγραμμα με απεριόριστα δεδομένα ή πολύ φθηνά δεδομένα, ο πάροχος έχει δικαίωμα να βάλει όριο (Fair Use Policy) κατά την περιαγωγή.
- Ο Μαθηματικός Τύπος: Το όριο υπολογίζεται βάσει της τιμής που πληρώνετε.Τύπος:
(Τιμή Πακέτου χωρίς ΦΠΑ / Τιμή Χονδρικής ανά GB) x 2
- Επειδή το ΕΚ μείωσε την «Τιμή Χονδρικής», ο όγκος των δεδομένων που δικαιούστε στο εξωτερικό αυξάνεται αυτόματα κάθε χρόνο χωρίς να κάνετε τίποτα.
3. Η «Παγίδα» της Μόνιμης Διαμονής
Το σύστημα σχεδιάστηκε για ταξιδιώτες, όχι για μόνιμη χρήση.
- Οι πάροχοι ελέγχουν τη δραστηριότητά σας σε βάθος 4 μηνών.
- Αν περάσετε περισσότερο χρόνο στο εξωτερικό από ό,τι στη χώρα σας ΚΑΙ κάνετε περισσότερη χρήση εκεί, ο πάροχος μπορεί να σας ζητήσει διευκρινίσεις και τελικά να επιβάλει χρεώσεις.
Μέρος Γ: Οι Νέες Ρυθμίσεις (2022-2032) – Τι Κερδίσαμε
Με την πρόσφατη παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο κανονισμός αναβαθμίστηκε σε τρία κρίσιμα σημεία:
1. Ίδια Ποιότητα Δικτύου (Τέλος στο Throttling)
Παλαιότερα, πολλοί πάροχοι περιόριζαν τους ταξιδιώτες σε δίκτυα 3G ή 4G, ακόμα και αν υπήρχε διαθέσιμο 5G, για να γλιτώσουν κόστος.
- Τι ισχύει τώρα: Αν έχετε 5G στο συμβόλαιό σας και επισκεφθείτε μια περιοχή με κάλυψη 5G, ο πάροχος υποχρεούται να σας δώσει πρόσβαση σε αυτό. Δεν επιτρέπεται πλέον η τεχνητή υποβάθμιση της ποιότητας.
2. Προστασία από τα «Κρυφά Κόστη» (VAS)
Αριθμοί εξυπηρέτησης πελατών, αεροπορικών εταιρειών ή τηλεψηφοφοριών (Value Added Services) συχνά χρεώνονται έξτρα όταν καλείτε από το εξωτερικό, ακόμα και αν είναι δωρεάν στη χώρα σας.
- Τι ισχύει τώρα: Οι πάροχοι οφείλουν να ενημερώνουν τους χρήστες για πιθανές χρεώσεις τέτοιων αριθμών μέσω SMS κατά την άφιξη στη χώρα.
3. Έκτακτη Ανάγκη και ΑμεΑ
Η δωρεάν κλήση στο 112 είναι αυτονόητη. Ο νέος κανονισμός όμως επιβάλλει:
- Δωρεάν μετάδοση της τοποθεσίας του καλούντος (Caller Location).
- Ισότιμη πρόσβαση για Άτομα με Αναπηρία: Οι πάροχοι πρέπει να υποστηρίζουν εφαρμογές και κείμενο σε πραγματικό χρόνο (Real-Time Text) για κωφούς ή βαρήκοους πολίτες που δεν μπορούν να καλέσουν φωνητικά το 112.
Μέρος Δ: Η «Αόρατη» Οικονομία (Τιμές Χονδρικής)
Για να λειτουργήσει το σύστημα χωρίς να χρεοκοπήσουν οι μικρότερες εταιρείες, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ρύθμισε το πόσο χρεώνει η μια εταιρεία την άλλη (Wholesale Caps).
Αυτή η πτώση των τιμών είναι που επιτρέπει στους παρόχους να δίνουν περισσότερα δωρεάν Data στους πολίτες κάθε χρόνο.
⚠️ SOS: Τι πρέπει να προσέξετε (Sidebars)
🔴 Προσοχή: Πλοία και Αεροπλάνα
Ο κανονισμός της ΕΕ ισχύει ΜΟΝΟ για επίγεια δίκτυα.
Όταν ταξιδεύετε με πλοίο (π.χ. Πάτρα-Ιταλία) ή κρουαζιερόπλοιο, το κινητό μπορεί να συνδεθεί στο δορυφορικό δίκτυο του πλοίου. Οι χρεώσεις εκεί είναι εξωφρενικές (μπορεί και 10€ ανά MB).
Η λύση: Το ΕΚ επέβαλε αυτόματη διακοπή της σύνδεσης όταν ο λογαριασμός φτάσει τα 50€, αλλά το καλύτερο είναι να βάζετε το κινητό σε Flight Mode ή να απενεργοποιείτε την αυτόματη σύνδεση δικτύου εν πλω.
🇬🇧 Τι γίνεται με το Ηνωμένο Βασίλειο;
Λόγω Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν δεσμεύεται από τον κανονισμό της ΕΕ.
Ωστόσο, πολλοί πάροχοι έχουν επιλέξει οικειοθελώς να διατηρήσουν τη δωρεάν περιαγωγή.
Συμβουλή: Πριν ταξιδέψετε στο Λονδίνο, ελέγξτε οπωσδήποτε την εφαρμογή του παρόχου σας.
🌍 Εκτός ΕΕ: Ο «Φόβος» των Συνόρων
Προσοχή σε χώρες που είναι στην Ευρώπη αλλά όχι στην ΕΕ/ΕΟΧ, όπως η Ελβετία, η Τουρκία, η Αλβανία και το Μονακό. Εκεί οι χρεώσεις παραμένουν υψηλές, εκτός αν έχετε ειδικό πακέτο. Ειδικά κοντά στα σύνορα (π.χ. νησιά Αιγαίου κοντά στην Τουρκία ή Κέρκυρα κοντά στην Αλβανία), συνιστάται η χειροκίνητη επιλογή δικτύου για να μην “κλειδώσει” το κινητό σε κεραία της γειτονικής χώρας.
Το «Roam Like at Home» είναι ίσως η μεγαλύτερη απόδειξη της δύναμης που έχει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να βελτιώνει την καθημερινότητα. Από το «σοκ του λογαριασμού» περάσαμε στην εποχή της απρόσκοπτης συνδεσιμότητας, μετατρέποντας την Ευρώπη σε μια πραγματική ψηφιακή γειτονιά. Και με την πρόσφατη επέκταση έως το 2032, η γειτονιά αυτή θα παραμείνει ανοιχτή για όλους.