Οι βασικοί άξονες της Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ

Η ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ, με ιδιαίτερη έμφαση στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας, αλλά και στη διαχείριση του μεταναστευτικού, η προσέγγιση της ΕΕ με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και θέματα που επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών, είναι οι βασικοί άξονες της Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ, η οποία ξεκινά την 1η Ιανουαρίου 2026 και θα διαρκέσει ως τις 30 Ιουνίου.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ, ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Σε μια περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών προκλήσεων για την Ευρώπη, η Κυπριακή Προεδρία της ΕΕ φιλοδοξεί να συμβάλει στην εμβάθυνση της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας. Με μότο «Μια πιο αυτόνομη Ευρώπη είναι μια πιο ασφαλής Ευρώπη», στόχος είναι να προωθηθεί η ταχεία εφαρμογή της Λευκής Βίβλου για την Ευρωπαϊκή Άμυνα και του Οδικού Χάρτη για την Αμυντική Ετοιμότητα έως το 2030.
Παράλληλα, η ενίσχυση των διατλαντικών σχέσεων και η συνεργασία μεταξύ ΕΕ-ΝΑΤΟ, προσδιορίζεται ως ακρογωνιαίους λίθος της ευρωπαϊκής ασφάλειας και βασική προτεραιότητα. Όπως επισημαίνεται σε έγγραφο της Κυπριακής Προεδρίας, στόχος είναι η διασφάλιση μιας διατλαντικής σχέσης που θα εξελίσσεται με τρόπο αμοιβαίο, διαφανή και επωφελή.
Σημαντικό στοιχείο της στρατηγικής αυτονομίας, αποτελεί και η διασφάλιση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας και της ασφάλειας σε όλες τις θαλάσσιες οδούς. Πλήρως προσηλωμένη στο διεθνές δίκαιο της θάλασσας και στη Σύμβαση UNCLOS, η Κυπριακή Προεδρία θα προωθήσει την εφαρμογή της Στρατηγικής της ΕΕ για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, μέσω ενισχυμένης συνεργασίας με φορείς και εταίρους της ΕΕ σε περιοχές όπως η Ερυθρά Θάλασσα, το Κέρας της Αφρικής, ο Κόλπος και η περιοχή Ινδικού-Ειρηνικού ωκεανού.
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
Στο μεταναστευτικό, η Κυπριακή Προεδρία θέτει ως βασική προτεραιότητα την πλήρη εφαρμογή του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, με έμφαση στην ολοκλήρωση των κανόνων επιστροφών και την έμπρακτη εφαρμογή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης μέσω μετεγκαταστάσεων.
Όπως δήλωσε στο ΑΜΠΕ ο υφυπουργός Μετανάστευσης, Νικόλας Ιωαννίδης, «ο μεγάλος στόχος είναι να διασφαλίσουμε ότι το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο θα τεθεί σε ισχύ στις 12 Ιουνίου 2026». Παράλληλα, για να ολοκληρωθεί το νομικό πλαίσιο του Συμφώνου, η Κυπριακή προεδρία σκοπεύει να προχωρήσει -και ει δυνατόν να ολοκληρώσει- τις διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τους νέους κανόνες επιστροφών, για την έννοια «ασφαλών τρίτων χωρών» και για την ευρωπαϊκή λίστα «ασφαλών χωρών καταγωγής». Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εφαρμογή της «Δεξαμενής Αλληλεγγύης» που προβλέπει 30.000 μετεγκαταστάσεις και 600 εκατ. ευρώ σε οικονομικές συνεισφορές, με τη Λευκωσία να υπογραμμίζει ότι για τις χώρες πρώτης γραμμής η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη πρέπει να μεταφράζεται πρωτίστως σε μετεγκαταστάσεις. Παράλληλα, η Κυπριακή Προεδρία συνδέει την αλληλεγγύη με την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων, τις ταχύτερες διαδικασίες και τις επιστροφές, επισημαίνοντας ότι οι μεταναστευτικές ροές προς την Κύπρο έχουν μειωθεί κατά 86% από το 2022, ενώ τα τελευταία τρία χρόνια έχουν επαναπατριστεί πάνω από 30.000 υπήκοοι τρίτων χωρών.
ΓΕΦΥΡΑ ΤΗΣ ΕΕ ΜΕ ΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνει η Κυπριακή Προεδρία στην προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Μέση Ανατολή, μια περιοχή με την οποία, όπως έχει δηλώσει ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης, η Κύπρος «γνωρίζει σε βάθος, καλύτερα ίσως από οποιοδήποτε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της».
Στο πλαίσιο αυτό, η Λευκωσία προγραμματίζει τη διοργάνωση άτυπης Συνόδου Κορυφής στην Κύπρο, τον Απρίλιο, με τη συμμετοχή ηγετών χωρών της περιοχής, όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία, ο Λίβανος, το Ισραήλ, το Μαρόκο και η Αλγερία. Στόχος είναι η ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου, η προώθηση της σταθερότητας και η εμβάθυνση της συνεργασίας της ΕΕ με τους εταίρους της στη Νότια Γειτονία.
ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ - ΟΥΚΡΑΝΙΑ / ΝΟΤΙΑ ΓΕΙΤΟΝΙΑ
Η Λευκωσία δίνει ιδιαίτερη σημασία στην προώθηση της ατζέντας για τη Διεύρυνση της ΕΕ, από την Ουκρανία και τη Μολδαβία, μέχρι τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων.
Ως βασική προτεραιότητα έχει οριστεί η Ουκρανία. Η Κυπριακή Προεδρία θα συνεχίσει να προωθεί την διπλωματική, πολιτική, οικονομική, στρατιωτική, ενεργειακή και ανθρωπιστική υποστήριξη της Ένωσης προς την Ουκρανία, καθώς και τις προσπάθειες για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη.
Όσο ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας συνεχίζεται, η Κυπριακή Προεδρία θα εργαστεί για την προετοιμασία ενός νέου πακέτου κυρώσεων (το 20ό στη σειρά), το οποίο αναμένεται να ανακοινωθεί, σύμφωνα με την πρακτική της ΕΕ, στην επέτειο της εισβολής, στις 24 Φεβρουαρίου.
Παράλληλα, η Προεδρία θα εργαστεί για την αναζωογόνηση της συνεργασίας της ΕΕ με τους εταίρους της Νότιας Γειτονίας και του Κόλπου, προωθώντας το Νέο Σύμφωνο για τη Μεσόγειο ως πλαίσιο απτής και προσανατολισμένης στα αποτελέσματα συνεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, θα επιδιωχθεί και η συμπληρωματικότητα με τον Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC), καθώς και η εμβάθυνση των σχέσεων με περιφερειακούς οργανισμούς όπως το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου και ο Σύνδεσμος Αραβικών Κρατών.
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΕ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ
Παράλληλα με τις γεωπολιτικές και θεσμικές προτεραιότητες, η Κυπριακή Προεδρία φιλοδοξεί να δώσει έμφαση σε πολιτικές που αγγίζουν άμεσα την καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών, όπως η ενεργειακή ασφάλεια, η ανταγωνιστικότητα, η ψηφιακή μετάβαση και η κοινωνική συνοχή, οι βιώσιμες μεταφορές, η υγεία και η γεωργία και αλιεία.
Στον τομέα της ανταγωνιστικότητας, η Κυπριακή Προεδρία θα προωθήσει την απλούστευση των κανονισμών της ΕΕ και τη μείωση της γραφειοκρατίας, θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια μέσω εναλλακτικών οδών εφοδιασμού και προσιτών τιμών ενέργειας και θα ενισχύσει την ψηφιακή κυριαρχία. Παράλληλα, προτεραιότητα θα δοθεί στην ενίσχυση του κράτους δικαίου, στην οικονομικά προσιτή στέγαση, στα μέτρα κατά της φτώχειας, στην προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο, στην ισότητα των φύλων και στις πολιτικές για την ψυχική υγεία.
ΝΕΟ ΠΟΛΥΕΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Η Κυπριακή Προεδρία θα προωθήσει τις διαπραγματεύσεις για όλα τα νομοθετικά θέματα που αφορούν στο προτεινόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028-2034. Στόχος είναι η παροχή ενός ενδεικτικού διαπραγματευτικού πλαισίου έως τον Ιούνιο, το οποίο θα ανοίξει το δρόμο για την έγκαιρη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με ορίζοντα το Δεκέμβρη του 2026.
Σημειώνεται, τέλος, ότι κατά τη διάρκεια του επόμενου εξαμήνου, θα τεθούν προς διαπραγμάτευση περίπου 330 νομοθετικά θέματα, εκ των οποίων σχεδόν τα μισά αποτελούν νέες νομοθετικές προτάσεις.